Ахамияти намози ид

Дар фарҳанги исломй баргузории намози ид аҳамияти баланди
тарбиявй ва чойгохи хоси ичтимой дорад ва он аз боазаматтарин ша-
оири фарҳангй-ибодатии дини мубини Ислом ба шумор меравад. Би-
нобар ин, Расули Худо (с) барои баргузории намозҳои ид ҳамеша фа-
зои кушод ва макони бопахноеро ир аз масчид дар дохил ва ё гушаи
шахр интихоб мекард ва тамоми мардум – хурду бузург ва марду зан-
ро ба тамошо ва ҳузури дар он даъват мекард. Он мавзееро, ки намози
ид дар он дар дохил ва ё гушаи шахр баргузор мешуд, мусалло (намоз-
гох,) мегуфтанд. Паёмбари акрам (с) намозҳои идро дар макони кушо-
дае, ки дар назди гуристони Бакеъ вокеъ буд ва ё дар мусаллои шахри
Мадина, ки дар назди ҳавлии Касир ибни Салт вокеъ буд, баргузор
мекард.
Ин дар ҳолате буд, ки барояшон узре пеш намеомад, зеро ҳамчу-
нин ривоят шудааст, ки: «(Боре) дар замони Расули Худо (с) дар рузи 
–
Факеҳони киром аз маҷмӯи ривоятҳо ва осоре, ки дар ин бора со-
бит шудаанд, ба ин натиҷаи фикҳй расидаанд, ки агар мардум имкони
хуруч ба берун ва ё гушаи шаҳр ба намозгоҳи умумиро дошта бошанд,
пас беҳтар аст, ки намозҳои идро дар он ҷо (намозгоҳ) баргузор намо-
янд, вале дар сурати пеш омадани узре, ба монанди борони сахт ва ё
мушкилоти дигаре, ба монанди тавсеаи шаҳрҳо, издиҳоми сайри ҳара-
кати мошинҳо ва ира, ки баромади мардумро ба беруни шаҳр ба гу-
нае мушкил намуда, метавонанд намозро дар масҷидҳои шаҳр баргу-
зор намоянд.
Аз Уммиатия (р) ривоят шудааст, ки «дар рӯзҳои ид ба хуруч ба сӯи
намозгоҳ амр мешудем ва ҳатто духтарони бикрро аз зери чодар ва за-
нони дар ҳоли ҳайзро ҳамроҳи худ ба он цо мебурдем, то баракат ва по-
кии он рӯзро дарёбанб. дар пушти мардуми намозгузор (берун аз
доираи баргузории намоз) меистоданд ва ҳамроҳи онҳо такбир мегуф-
танд ва дуъо мекарданд». Аз Уммиатия (р) боз ривоят шудааст, ки
Расули Худо (с) фармуд: «Ҷавонзанҳо ва духтарони чадарнишин ва за-
баргузории намоз берун истанд ва хайр ва дуъои мӯъминонро дарё-
банд…» .228
Расули Худо (с) бо ҳузури занон дар намозгоҳ ва шунидани хут-
баҳои умумй иктифо намекард, балки барои баланд бардоштани сатҳи
маърифати динй ва панду андарзи онҳо пас аз поёни хутба ба назди
онҳо меомад ва барояшон суханронии махсусе эрод мекард. Аз Чобир
ибни Абдуллоҳ (р) ривоят шудааст, ки: «Паёмбар (с) рӯзи иди Фитр
бархост ва намоз (-и ид)-ро гузорид ва пас аз он хутба хонд. Вацте фо-
риг шу?д>, фуруд омад ва ба назди занонрафт ва о٠нх،о٠ро пагнд дод…».
Шоёни зикр аст, ки ин ду ид ба ҷои тамоми идҳо, ҷашнҳо, ёдвора-
ҳо ва муносибатҳои фароаие, ки мардум дар даврони ҷохилият дош-
танд, аз сӯи Худованд ба мусалмонон эҳдо гардидаанд. Ривоят шуда-
аст, ки «Расули Худо (с) вақте ба Мадина омад, мардуми он Ҷ0 ду рузи
хуизию бозӣ ва иду доитганб. Пурсид: чй рӯзеанд? Гуф-
танд: Дар замони дар ин ду рӯз бозию ху?111ӣ мекардем. Рассули
Худо (с) фармуд: Худованд онҳоро барои шумо ба ду рӯзи беҳтаре – рӯ-
зи (иди) Азҳо ва рӯзи (иди) Фитр – табдил намуд».230