Равияи шахс

Равияи шахс – ин системаи арзишҳои
шахс, маҷмӯи талаботҳои асосии ӯ, маромҳои устувори
рафтор ва сифати асосии низомофарини шахс мебошад.

Системаи арзишҳои шахс асоси муносибатҳои гуно-
гунранги шахс ба воқеият мебошад. Чунин хусусиятҳои
равияи шахсро фарқ мекунанд:

1. Аҳамияти иҷтимоӣ доштани муносибатҳои шахс,
   дараҷаи арзиши ҷамъиятӣ доштани онҳо – дар доираи
   ахлоқ будани рафтори ҳаррӯзаи ӯ, мувофиқати рафтори
   шахс ба ғояҳои пешқадами иҷтимоӣ, баландғоягии шахс.
2. Гуногунрангии талаботҳои шахс, васеъгии доираи
   шавқу ҳавасҳо ва муайян будани шавқу ҳавасҳои асосию
   марказӣ – мақсаднокии шахс.
3. Дараҷаи устувории муносибатҳо – пайдарпайӣ
   принсипнокии шахс, ягонагии шахс.

Арзиш – ин аҳамиятнокии ҳодисаҳои муайянро ба-
рои одам ифода менамояд. Ҳам мақсадҳои асосии зиндагӣ
ва ҳам принсипҳои ташкили он (поквиҷдонӣ, шаъну ша-
раф ва ғ.) мисоли арзиш шуда метавонанд. Арзишҳо ҳдуди
имконпазири усулҳои ҳалли мушкилоти ҳаётро муайян
менамоянд. Мутобиқшавии иҷтимоии шахс – ин қабл аз
ҳама шиносоии ӯ бо системаи арзишҳои муайяни умуми-
ятҳои иҷтимоӣ мебошад. Миёни ин арзишҳо арзишҳои
пойгоҳӣ (асосӣ) мавҷуданд, ки барои ҳамин гурӯҳи ода-
мон бунёдианд ва инчунин фавқуларзишҳо вуҷуд доранд.
Озодии шахс, озодии халқ, ҳаёти одамони наздик, шаъну
шараф – аз ҷумлаи номгӯйи нопурраи он фавқуларзишҳо
мебошанд, ки барои бисёр одамон аз худи зиндагиашон
дида муҳимтаранд.

Аммо одамон баъзан арзишҳои объективан аҳамият-
нокро кам баҳогузорӣ мекунанд, баръакс, арзишҳои за-
монавӣ, бонуфуз, мӯдшударо бештар аҳамиятнок меҳисо-
банд. Фавқуларзишҳои хаёлию қалбакӣ низ мавҷуданд.
Масалан, миллиардери собиқ ҳангоми аз нобарории бир-
жавӣ миллионер шуданаш ва аз даст додани як қисми
бойигариаш, худкушӣ мекунад, ё худ образи Қорӣ Исмат
дар асари «Марги судхур»-и Садриддин Айнӣ.

Одамон туфайли равияи худ қодиранд монеаҳоро
бартараф намоянд, ҷидду ҷаҳд ба харҷ дода, бо роҳи ин-
тихобкардаи худ бираванд. Аммо ин роҳ ҳамеша дар
ҳудудҳои муносибатҳои муайяни иҷтимоӣ ва арзишҳои
иҷтимоӣ қарор дорад.

Ҳамин тавр, рафтори шахсро равияи ӯ муайян меку-
над. Равияи шахс маҷмӯи водоркунандаҳо ва мақсаду ма-
ромҳои дурру наздикро муайян мекунад, ки онҳо фаъоли-
яти шахсро ба низом медароранд.

агар мақсад асоси фаъолият бошад, пас асоси худи
мақсад берун аз фаъолият – дар талаботҳои одам ҷойгир
аст.