Ба истикболи иди Рамазон

Дар поёни мохи Рамазон рузи якуми мохи шаввол иди фитр ме-
бошад. Мусалмонони рузадор бо шавку шури имонй барои истикболи
он руз омода мегарданд. Аз вочиботи динй дар он руз танхо ду чиз
бар онхо бокй мондааст:
Яке додани закоти (садакаи) Фитр ва дигаре баргузории намози
бошукухи ид. Мусалмонон бо анчом додани ин ду вочиби динй ба мо-
хи шарифи Рамазон то соли оянда хайру хуш менамоянд. 
Пас аз он ба хонаи дустону наздикон ва ба дидори якдигар меши-
тобанд. Дар ин дидорбинихо барои кабули тооту ибодоти мохи мубо-
раки Рамазон дар хакки якдигар дуъохои нек ва орзухои хайр менамо-
янд. Худованд дар хадиси кудсие мефармояд: «Мууаббати Ман барои
ни дар рохам ва сарфкунандагони дар рохам воциб гардидааст».147
Дар Ислом аслан ду ид: яке хамин иди Фитр ва дигаре иди Азхо
(Курбон) вучуд дорад. Худованд ин ду идро чойгузини тамоми идхо,
шнворахо ва хурсандихо гардонидааст. Бандаи муъмин ба онхо иф-
тихор менамояд, зеро онхо аз чониби ойини мукаддаси Ислом муайян
гардида ва дар зери пушиши баракоти Худованд карор гирифтаанд.
Ривоят шудааст, ки «вакте Расули Худо (с) ба Мадина омад, мар-
думи он чо ду рузи хуииио бози ва иду доитганб. Пурсид:
١1и рузеанд? Гуфтанд: Дар замони дар
мекардем. Расули Худо (с) фармуд: Худованд онхоро барои шумо ба ду
рузи бехтаре -рузи (иди) Азхо ва рузи (иди) Фитр – табдил намуд».148
Ид дар фарханги исломй аз шнворахо ва идхое, ки дар миёни
миллатхои дигар вучуд доранд, куллан фарк мекунад. Иду чашнхо дар
фархангхои ири исломй, умуман, маросими хушихои сирф моддй ва
бахрамандй аз барномахои хунарй ба шумор рафта, аксаран бо баргу-
зории чорабинихои фарогатй ва як силсила тадорукоти фархангй
(раксу бозй) тачлил мешаванд.
Вале ид дар мафхуми исломй шнвораи ибодатй-фархангй ва
барномаи рушди маънавй ва такофули ичтимой буда, ба маънои изхо-
ри сипос ва шукргузорй аз неъмати анчоми фаризаи илохй, намоиши
мазхари хамбастагии динй ва тахкими пайвандхои имонй дар миёни
кишрхои чомеа аст. Ид тачаллии робитаи банда бо Худо ва изхори
иноёти бепоёни у бар муъминон аст. Бинобар ин, он бо чорабинихои
ибодатй – додани садакаи Фитр ва баргузории намоз дар рузи иди
Фитр ва баргузории намози ид ва забхи курбонй дар рузи иди Курбон
– ооз ва бо табрику шодбоши якдигар ва зиёрати хешону наздикон
хотима меёбад.
Чй тавре мушохида мешавад, дини мубини Ислом дар рузхои ид
хам барномахои ибодатй-фархангй ва хам чорабинихои хурсандй ва
моидаи неъматхои моддии Худовандро бо тавозуни дакике барои
муъминон пешбинй намудааст.
****  
Шахси рузадор пас аз хотимаи мохи Рамазон бояд осори тарбия-
вй ва самароти неки онро дар бинои шахсият, раванди худсозй ва ко-
ру фаъолиятхои рузмарраи худ мушохида намояд, тахаввули мусбате
дар роху рафтор ва мазохири зиндагй аз худ нишон дихад ва хаётро
бо чунбу чуши дигар, бардоштхои имонй ва нигохи тозае аз сар биги-
рад. Ин чост, ки бо руху маъно ва макбули даргохи Хак карор гириф-
тани рузаи худро амалан дарк менамояд.
Пас эй бародари мусалмон ва хохари боимон, бикуш, то харчи
бештар аз самароти нек ва баракоти маънавии ин мох бахравар гардй
ва онро бо олитарин натоич ба поён расонй! Руза хам баракати умр
аст ва хам тушаи охират!.
Рузае, ки дар калби шахс пойгохи такоро устувор гардонад, дар
пешгохи Худованд арзиши бузурге дорад ва чунин рузадори ботако
хамеша мавриди таъйид, навозиш ва иноёти Худо мебошад. Куръони
карим дар ин бора мефармояд: «Худо хатман, хамрохи касоне мебо-
шад, ки такво намудаанд ва касоне, ки онхо некукоранд».
Мохи Рамазон мактабест, ки ба шахси рузадор покизагй, каромати
инсонй, дурустрафторй ва шаъну шарафро меомузад. Пас аз хотимаи
мохи Рамазон хар рузадоре бубинад, ки дар муносибатхои ичтимой ва
муомилоти дунявии у бо мардум чй дигаргуние ба вучуд омадааст ва
онхо то чй андоза дуруст, покиза ва дорои арзиши амалй гардидаанд!.
Мактабест, ки пояхои авотифи нек, рухи созандагй ва андешаи эъ-
мори чомеаро дар калби мардум тахким мебахшад. Пас хар рузадоре
дар поёни ин мох бубинад, ки ин хислатхо то чй андоза дар чавхари
шахсияти у решадор гардидаанд ва нигохи у ба оянда ва талошхои у
дар ин рох, то чи андоза созанда ва пурбор гардидаанд!.
Мактабест, ки ба мусалмонон дарси вавдату хамбастагй ва хамди-
лиро меомузад. Пас аз поёни он хар рузадоре бубинад, ки то чй андоза
барои тахкими пояхои вавдату якпорчагй ва эчоди хамдилй дар байни
уммати Ислом омода гардидааст ва дар ин рох чй корхои амалиеро ба
анчом мерасонад!.
Мактабест, ки шахси рузадорро дар чодаи худсозй, расидан ба са-
фои калб ва рахмату дилсузй парвариш медихад. Пас хар рузадоре дар
хотимаи ин мох бубинад, ки то чй андоза дорои шахсияти вораста ва
нисбат ба кишрхои гуногуни чомеа бо рахму шафкат гаштааст!.
Мактабест, ки дар рохи мубориза бо хавову хавасхои нафс ва ра-
сидан ба куллахои баланди инсонй ба шахси рузадор сабру пойдорй
ва неруи тавонои рухй мебахшад. Пас дар хотимаи он хар рузадоре
бубинад, ки дар мубориза бар зидди роху рафтори ношоиста ва хис-
латхои нописанди худ то чй андоза муваффак гардидааст ва дар рохи
ислохи норасоихои ахлокй ва пешгири аз таназзули маънавии чомеа
чи корхои ислохиеро анчом медихад!.
Давраест, ки хаётро ба майдони чунбу чуш ва пуёй табдил меди-
хад ва танбаливу хоболудии чисм ва афсурдагии рухро дар одамони
рузадор ба нашоту боландагй иваз менамояд, вале афсус, ки мусалмо-
нон мохи Рамазонро ба мохи хобу танбалй, бекорй ва афсурдагй таб-
дил намудаанд, мохеро, ки дар он бояд амалан нармхуй, хушрафторй
ва хушгуфториро биомузанд, ба мохи хомушй, туршруй ва дагалгарой
табдил додаанд!.
Шахси рузадорро дигар на бо ахлоки хамида, гуфтори ширин, саб-
ру бурдборй, арч ниходан ба хукукхои дигарон, кумаку дастгирии як-
дигар ва муносибатхои олии инсонй бо кишрхои гуногуни мардум,
балки баъзан бо чашмони хоболуд, суханони дурушт, чангу хархаша,
руи турш ва гайра мешиносй. Вакте дар мохи Рамазон ба чунин ода-
моне вомехури, ба худ мегуй бест, ки вай рузадор аст!.
Расули акрам (с) дар ифодаи ин маъно, ки касе аз фазлу бузургй
дар мохи Рамазон махрум гардад, онро дар моххои дигар дарнамеё-
бад ва касе дар мохи Рамазон барои магфирати гунохонаш амалан
чидду чавд наварзад, вокеан хам, аз рахмати Худо дур гаштааст, ме-
фармояд: «Худо (аз рахматаш) дур созад он касеро, ки мохи Рамазонро
дарёбад ва барояш магфират нагшга1«؛а1д ва хамон тавр бимирад…».
Яъне вакте инсон дар мохе, ки аз суи Худованд барои хамин максад-
хои олии инсонй ва натичахои бузург мукаррар гардидааст, барои ба
даст овардани онхо кушиш накунад, пас маълум аст, ки онхоро дар
дигар вактхо ба даст оварда наметавонад.
Паёмбари акрам (с) дар бораи намоз низ мефармояд: «Касеро на-
мозаш аз бебандуборй ва корхои зишт
Худо дуртар мегардад».
Хулоса, парвариши шахсияти солими инсонй ва ба вучуд овардани
малакаи такво ва худотарсй мухимтарин хадафи фиристодани паёмба-
рон ва барномаи вахии илохй мебошад ва мухтавои барномахои ибода-
тй ва низоми худопарастй низ ба вучуди овардани пойгохи такво дар
ботини инсон ва ба суи камолоти маънавй харакат додани у мебошад.
Бинобар ин, хар шахси мусалмон бояд дар хадафхои олии ахкоми
дини Ислом хуб биандешад ва кушиш намояд, ки аз тоату ибодати
Парвардигор самароти нек ва натичахои дилхохе дар рохи расидан ба
таквои илохи ва сохтани шахсияти хеш ба даст оварад!.