Макола аз Конфутсий

Аз хонаводаи ашрофи муфлисшуда буд ва бештари умрро дар мул- ки Луба сар бурд. Зиндагиаш солхои 551 то 479 пеш аз милод буда- аст. Дар чавони мансабдор буд, сипас нахустин мактаби хусусиро дар Чин созмон дод. Андешахояш дар китоби «Гуфтугухо ва андешахо» гирд омадаанд, ки аз андарзхо ва сухбатхо бо наздикону шогирдон иборатанд.

Чанбаи мухимми таълимоти Конфутсий «жен»-одамият мебошад, ки мачмуи муносибатхои этикиву ичтимоиро, аз шумори эхтиром ба гузаштагони худ, ба бузургсолон, бузургон ва шохонро дар бар мегирад. Хангоме ки таълимоти Конфутсий оини давлатдори гашт, файласуф «муаллими дах хазор насл» эълон шуд ва ин кеш то соли 1911, огози инкилоби буржуазии Синхай давом кард. Осораш: «Гуфтугухо ва андешахо» ва «Китоби сурудхо».

Андарзи бузургон

• * *

Окилон бо дигарон муросо мекунанд, аммо аз паси онон намера- ванд. Аблахон аз паси касон мераванд, лек муросо намекунанд.

• * *

Марди хирад монанди нокус аст; то назананд садо намедихад.

• * *

Сахт бо худу нарм бо дигарон бош.

• * *

Гузаштахо барои он меомухтанд, ки худро комил созанд, имрузихо барои он меомузанд, ки дигаронро ба хайрат оранд.

• * *

Дар кишваре, ки адлу инсоф хаст, нотарс бигу, нотарс бирав, дар кишваре, ки адлу инсоф нест, нотарс бирав, аммо дониста гу.

• * *

Бузурги он нест, ки хеч гох хато накард, бал он аст, ки хар бори афтодан боз боло рафт.

• * *

Аблах нолад, ки одамон уро нашносанд, хирадманд баръакс.

• * *

Инсондусти мухимтар аз обу оташ аст. Ман дидам чи гуна одамон дар обу оташ афтодаву мурданд, вале аз одамдусти мурдани касеро надидаам.

• * *

Накукор танхо намемонад, хар чо равад хамсоя меёбад.

• * *

Хатои ягона ва бузург ислох накардани хатои худ аст.

• * *

Бадтарин тарсуи он аст, ки бидони чи бояд бикуни, аммо накуни.

• * *

Агар дорои чамъ бар дасти як тан шавад, халк парешон мешавад. Агар дорои бар халк парешон шавад, халк сарчамъ мешавад.

• * *

Шамъаке афрухтан бехтар аз торикиро нафрин хондан аст. * * *

Боре Конфутсий зане гирёнро дид ва сабаб пурсид.

Зан гуфт:

• Хама пайвандонамро паланг дариду кушт.

Конфутсий хайрон шуд:

• Чаро ин чоро тарк намекуни?

Зан афзуд:

• Хокимони дигар чохо мардумозоранд.

Конфутсий ру ба шогирдон кард:

• Дидед, хокими сангдил бадтар аз дарранда аст.

* * *

Аз Конфутсий пурсиданд:

• Бемарги хаст?

Гуфт:

• Мо ки зиндагиро намедонем, аз кучо донем марг чист?

Тарчумаи Юнус Юсуфи

Тарчумаи: Аркадий Гайдар