Мохи мубораки Рамазон чй гуна собит мешавад?

Расули Худо (с) мефармояд: «Бо дидани мохи нави Рамазон руза
-и Рама؛бигиред ва бо дидани мюх
зонро ба поён расонед), вале агар он (ба сабаби абрнок будани осмон)
бар шумо пушида монд, мохи шаъбонро си (30) руз пурра созед».154
Фаро расидани мохи мубораки Рамазон бар асоси хадиси боло ва
дигар фармоишоти Расули акрам (с) дар ин бора бо яке аз ду рох му-
айян мегардад: 
1. Дидани хилоли мохи Рамазон.
2. Комил намудани сй рузи мохи шаъбон.
Яъне агар хилоли мохи Рамазон рузи 29-уми мохи шаъбон рузона
ва ё шаб дида шавад, фардои он руз мохи Рамазон шуруъ мешавад.
Вале агар хаво абрнок бошад ва ба хеч сурат мохи нав дида нашавад,
мохи шаъбонро 30 руз пурра месозанд ва пас аз он мохи Рамазонро
огоз менамоянд. Рохи якуми муайян намудани огози мохи Рамазон
дар ояти 185-уми сураи Бакара низ омадааст:
.
«Пас хар касе (хилоли) мохи Рамазонро бубинад, рузаи онро би-
дорад».
Бо дидани хилол (мохи нав)-и мохи мубораки Рамазон руза шуруъ
ва бо дидани хилоли мохи шаввол ба поён мерасад. Аз ин ру, лозим
аст, ки мардум хангоми гуруби рузи бисту нухуми мохи шаъбон дар
талаб ва чустучуи мохи нав бароянд. Чустучуи мохи нав дар шаби си-
юми мохи шаъбон бар мусалмонон вочиби кифой мебошад.
Агар осмон абрнок буда, имкони дидани мохи нав вучуд надошта
бошад, сй руз аз мохи шаъбонро пурра намуда, пас аз он руза биги-
ранд. Дар чунин холат руза гирифтани рузи сиюми мохи шаъбон, ки
ба рузи шак маъруф аст, макрух, мебошад.
Хар гох осмон абрнок буда, имкони дидани мохи нав (хилол) ву-
чуд надошта бошад ва як нафар мусалмони одил (озод ё барда, мард
ва ё зан) гувохи дод, ки дар рузи бисту нухуми шаъбон мохи навро ди-
дааст, шаходати у пазируфта мешавад. Аз Ибни Аббос (р) ривоят шу-
баназди Паёмбар (с) вагуфтг:
Ман Рамазон)-ро дидалг. Паёмбар (с) аз вай ^рсиб: Оё
ба ягонагии Худованд шаходат медихи? Гуфт: Оре. Боз пурсид: Оё ба
Худос шаходат Гуфт: Оре. Он
г؛ох Паёмбар (с) Дар миёни мардум нидо кун, ки
фардо руза доранд».155  
Агар осмон соф бошад, гувохии як ё ду нафар дар мавриди дида-
ни мохи нави мохи мубораки Рамазон пазируфта намешавад, балки
дар ин холат бояд шумораи шохидхо ба хадде бошад, ки бо хабари
онхо илми якинй (аники кор) дар бораи дидани мохи нав хосил шавад.
Ва аммо дар мавриди субути мохи нави иди Фитр хангоми абрнок
будани осмон, шаходати як нафар мусалмони одил кофй дониста на-
шуда, балки шаходати ду марди мусалмони одил ва ё як марди мусал-
мони одил хамрох бо ду зани мусалмони одил мавриди кабул аст ва
хангоми соф будани осмон бояд шумораи шохидхо ба хадде бошад, ки
бо хабари онхо илми якинй дар бораи дидани мохи нав хосил шавад.
Сухани муначчимон (астрологхо) ва хисоби уламои фалак (астро-
номхо) дар дидани мохи нав шаръан эътиборе надорад ва бо он хукми
руъяти мох собит намешавад ва он бояд танхо ба тарики дидан собит
шавад. Вале истифода аз дурбин, расадхонахо ва дигар васоили илми
муосир дар мушохидаи он боке надорад ва вакте мохи нав бо ин васо-
ил дида шавад, дар сурате шартхои шаръан зарурй дар шахси бинанда
тахаккук ёфта бошанд, руъят эътибори шаръй пайдо мекунад. Ба ин
маъно, ки шахси бинандаи хилол бо дурбин ва ё аз тарики расад му-
салмони окил ва одил бошад.
Шоёни зикр аст, ки хисоби астрономй ва пешбинихои мунччи-
мон аз руъяте, ки дар таълимоти исломй мавриди эътибор аст, фарк
дорад. Дар хисоби астрономй ибтидои мох аз лахзаи ба вучуд омада-
ни хилол ва чудо гаштани он аз хатти буриши офтоб сар мешавад ва
ибтидои рузи якуми мох аксаран пеш аз завол шуруъ мегардад, дар
холе ки аз назари шаръ аз шаб сар мешавад ва вакте мохи нав аз бегох
ва ё шаб дида шавад, фардои он аввали мох ба шумор меравад. Дида-
ни он пеш аз завол эътиборе надорад ва бо он чизе собит намешавад.