Пас хар касе дар ин мох хозир, яъне гайри мусофир бошад, онро
руза бидорад. Ва касе дар он вакт бемор ва ё дар холати сафар бошад,
шаръан ичозат дорад, ки рузаашро бихурад, вале пас аз он ба хамон
андоза аз рузхои дигар руза бидорад. «Пас касе аз шумо шохиди он
мох, гардад, рузаи онро бидорад ва касе аз шумо (дар он вакт) бемор ва
ё дар сафар бошад, (метавонад рузаашро бихурад ва ба чои он) чанд
рузи дигареро руза бигирад».
Худованд ба бандагонаш осониро мехохад на душвориро ва то бо
гирифтани казои Рамазон дар вакти дигар хисоби рузхои онро такмил
намоянд. Худованд бо дарназардошти холатхои гуногуни инсон, ба мо-
нанди тандурустиву беморй ва сафару хазар шароит ва мукаррароти хо-
серо муайян намудааст, то дар хеч холат барои онхо душворй ва сахтие
пеш наояд ва дар хеч вазъе риштаи пайванди ибодат дар миёни у ва бан-
дааш канда набошад. «Худо ба шумо осониро мехохад ва (дар хакки) шу-
мо душвориро намехохад ва то хисоби рузхо (-и онро) такмил намоед».
Ин амр аз як чониб, барои банда сабукиеро ба хамрох дорад ва аз
чониби дигар, бо ба чой овардани казои рузхои фавтшуда Худованд
адади онхоро ба таври комил аз у мепазирад. Ин бехтарин барномаи
хидоят мебошад, ки тамоми холатхои инсон дар он дар назар гирифта
шудааст. Пас Худоро бо ин хидояташ ба бузургй ёд намоед ва шояд
хамин тавр шукргузор гардед. Хатто хамон рузхои дигаре, ки дар он
казои рузаи фавтшуда ба чой оварда мешавад, муносибтарин лахзахо
барои ба ёд овардани неъмати хидоят ва бузургиву азамати Худо ме-
бошанд. Ва то Худоро барои (ин) хидояташ ба бузурги ёд намоед ва то
(хамин тавр) шукргузор гардед.
Шахси мусофир дар гирифтан ва нагирифтани рузаи мохи Рама-
зон хар ду ихтиёр дорад. Дар ривоятхо омадааст, ки вакте сахобагон
хамрохи Паёмбар (с) дар мохи Рамазон ба сафар мебаромаданд, баъзе
аз онхо рузадор ва баъзе рузахур буданд. Онхо якдигарро, яъне на ру-
задор рузахурро ва на рузахур рузадоро бар ин кор айб намегириф-
танд, балки аз феъли Паёмбар (с) собит шудааст, ки у дар чунин хо-
латхо рузадор буд. Дар Сахехи Муслим аз Абуддардо (р) ривоят шу-
дааст, ки: «Хамрохи Паёмбар (с) дар мохи Рамазон дар гармои сахте
шудем. Мардум аз ииддати гармй д01؛ст бар С01Р мениходанб. Дар
И1Н холат дар байни мо гайр аз Паёмбар (с) ва ибни Равоа
касе рузадор набуд».69
Дар ривоятхои дигаре дар Сахехайн ва гайри он омадааст: «Расу-
ли Хубо (с) бар Ралазон барои фаигхи Макка ؛ гаиии ва вак-
те ба Кадид (ном мавзее) расид, ифтор кард ва мардумро фармуд иф-
тОр намОянд».
Аз мачмуи ривоятхое, ки дар ин бора омадаанд, бармеояд, ки ги-
рифтан ва нагирифтани руза дар сафар ба холи шахс вобастаги дорад.
Агар барои у руза дар он холат машаккате ба бор наоварад, пас ги-
рифтани он барояш бехтар аст, вале агар боиси машаккат гардад,
нагирифтани руза бехтар мебошад.
Хамчунин аз мачмуи ривоятхое, ки аз Паёмбар (с) ва сахобагони
киром дар бораи каср хондани намоз ва хурдани руза дар сафархо
омадаст, чунин бармеояд, ки каср намудани намозхои чорракъата ва
хурдани рузаи мохи Рамазон барои шахси мусофир вакте аз шахру де-
хи худ хорич шавад, чоиз мегардад, харчанд хануз бинохо ва богхои
он чо намоён бошанд. Дар бозгашт аз сафар низ ин кор барояш чоиз
мебошад. Албатта, ин кор барои мусофире чоиз мебошад, ки касди
масофаи сафарро дошта бошад.
Чаъфар ибни Чабр мегуяд: «Хамроуи Абубасраи Гифори – яке аз
сахобгони Рассули Худо (с) – дар мохи Рамазон дар (^тот
бубсм^ Х؛а1мшн ки кишпш ба баром1йб, (Абубасра) х окашро
د кашид ва гуфпг: Биё, наздик бинишии؛.. Гуфтам: магар
мебини? Фармуд: Оё аз суннати Расули Худо (с) руй мегардони!? Пас
вай хурд (ва ман хам хурдам)».72
Чи тавре мебинем, фахмиши ахли салаф дар бораи арзишхои олии
Ислом ва тарзи рафтори онхо ба мохияти ин дин наздиктар буд ва он
аз нашот, шуру дилбастаги ва рухи зиндае бархурдор буд, ки мо аз он
хеле дур мондаем.
Инчунин кобед
Сохти гуруххои хурд
Зери мафхуми сохти гурухи хурд, сохт ва хусусиятхои мавчудаи му- носибатхои байнихамдигарии аъзо- ёни он …