Таърихчаи пайдоиши намози таровех,

Дар ривоятхо омадааст, ки Расули Худо (с) мардумро ба киёми
шабхои мохи Рамазон бо баёни ачру савоби он хавасманд мегардонд,
вале онхоро ба таври хатми ва муаккад ба он амр намекард. Аз чумла,
он Хазрат (с) мегуфт: «Касе шабхои мохи Рамазонро аз руи имон ва ба
((хурди؛ умеди ачру савоб баряо бораб, тамоми
бахшида мешаванд» . Расули Худо (с) аз дунё гузашт ва кор ба хамин
сурат боки монд. Дар замони хилофати хазрати Абубакр (р) ва ибти-
дои даврони Умар (р) низ хамин холат хифз гардид.
Оиша (р) мефармояд: «Расули Худо (с) шабе (дар мохи Рамазон)
нимашаб ба масчид рафт ва дар он чо намоз гузорид. Мардуме, ки дар
он чо буданд, ба вай иктидо намуда, намоз гузориданд. Вакте субх
шуд, онхо дар бораи намози шабашон ба мардум хабар доданд. Шаби
дигар одами бештаре чамъ шуда ва хамрохи он Хазрат (с) намоз гу-
зоштанд. Боз субх, хабар ба мардуми бештаре расид ва дар шаби сеюм
ахли масчид зиёд гардиданд. Расули Худо (с) ин шаб низ ба масчид
рафт ва мардум хамрош намоз гузоштанд.
Шаби чорум масчид дигар намозгузоронро набурд, (вале Расули
Худо (с) он шаб ба наздашон набаромад, балки сахар) барои намози
субх баромад. Пас аз адои намози бомдод… ба мардум гуфт: Хузури 
1М5?МО бароям п5набуд, вале а ф бурдам, ки ^1Н «1СШ1ОЗ бар шумо
фарз гардад ва аз адои ОН оциз гардед». Расули Худо (с) вафот кард ва
кор бар хамин буд.
Чй тавре мебинем, Расули Худо (с) дар мохи Рамазон танхо се шаб
намозро дар масчид бо чамоат барпо доштааст ва ба ин андеша, ки ма-
бодо намози шаб дар мохи Рамазон бар умматаш фарз гардад ва онхо
аз анчоми он очиз оянд, дигар онро хамрохи мардум нагузоштааст.
Бар асоси ривоятхои дигар Расули Худо (с) танхо дар се шаби то-
ки дахаи охири мохи Рамазон намози таровехро дар масчид бо чамоат
барпо доштааст. Нуъмон ибни Башир аз болои минбари шахри Хумс
фармуд: «Шаби бисту сеюми мохи Рамазон хамрохи Расули Худо (с)
то як И1СТ1У панчум то нимаи
Ш1а1б ва дар шаби б с ухафтум то ки хавф бур-
дем саи1» моро фавт мегардад».123
Дар ривояти Чубайр ибни Нуфайр аз Абузар низ хамин маъно бо
дигар лафз таъкид гардидааст ва танхо ин илова дар он омадааст, ки:
«^Дар шаби б с ухафтум он Хазрат (с) ахли хонавода ва хамсаронаш-
ро чамъ намуд. б с учахорум ва хамрохи мо
таровехро нахонд. Пас аз бистухафтум низ таровехро хамрохи мо
барпо надошт».
Мардум дигар намози таровехро ё дар хонахояшон ва ё ба таври
танхогузор ва низ дар чамоатхои пароканда дар гушахои масчид ме-
хонданд. Ин холат дар замони хилофати хазрати Абубакр (р) ва ибти-
дои хилофати хазрати Умар (р) низ идома ёфт. Пас аз он хазрати
Умар (р) мардумеро, ки дар гушахои масчид танхо-танхо ва ё дар ча-
моатхои пароканда намози таровех мегузоштанд, ба як имом чамъ
сохт. Аз он таърих ба баъд намози таровех ва хамчунин намози
витр дар мохи Рамазон бо чамоат барпо дошта мешаванд. 
Аз он рузе, ки Умар (р) мардумро дар намози таровех ба як имом
чамъ намуд, дигар ба хамон холат боки монда ва хулафои баъди –
Усмон (р) ва Али (р) ва мусалмонон ба он идома додаанд. Бинобар ин,
намози таровех дар мохи Рамазон суннати муаккада мебошад. Аз
Абуюсуф (рх) ривоят шуда, ки Абуханифаро дар бораи намози таро-
вех ва ончи Умар (р) анчом дода буд, пурсидам. Гуфт: Таровех сунна-
ти муаккада аст, онро Умар (р) ба таври тахмини ва аз пеши худаш
набаровардааст, ба он амр накарда, магар аз руи асле, ки дар наздаш
буда ва бо ахде аз Расули Худо (с). Умар (р) дар холе мардумро бар
Убай ибни Каъб гирд овард ва у онро бо чамоат гузорид, ки сахоба-
гон аз мухочирон ва ансор бисёр буданд ва хеч касе аз онхо бар вай
эътироз накард, балки баръакс, бо вай мувофика ва уро дар ин кор
мусоидат намуданд.
Таровех чамъи тарвеха ба маънои андаке дам гирифтан дар миёни
хар чахор ракъати намоз мебошад. Дар садри Ислом намози таровех-
ро мардум бо охистаги, тааммул дар оятхо ва бо хушуи комил ба чой
меоварданд ва пас аз хар чахор ракъати он андаке дам мегирифтанд.
Имрузхо низ намози таровех суратан бо хамон меъёр ба чо оварда ме-
шавад, вале ягона чизе, ки камтар ба он таваччух мегардад, хамон
охистагии зарури, холати таанни ва хушуи дар намоз мебошад, ки ру-
хи намозро ташкил медиханд.