Home / Ilm / BA TALABOTI JANG MUVOFIS KARDANI KORI AKIBGOH

BA TALABOTI JANG MUVOFIS KARDANI KORI AKIBGOH

Dar Tochikiston az ruzhoi avvali chang tamomi faoliyati idorayu muassisahoi davlati-khochagi ba maqsadi kone gardonidani talaboti chang muvofiq gardonda shud. Mardum dar shahru navohihoi jumhuri ba girdihamoi cham shuda, baroi ba mudofiai Vatan tayyor budani khudro izhor menamudand.
Dar chumhuri ba fondi mudofiai mablagchamkuni sar shud. To mohi dekabri soli 1941 ba fondi mudofia 2320 nimpusti, 1274 -kamzuli muina, 4114 dastpushakhoi garm, 7600 chuft libosi tah, 5715 hazor telpaki garm va hazorho tonna mahsulotho va ashyoi khom cham karda ba davlat suporidand. (Rakhimov S.A. Tochikiston dar solhoi chang.- Dushanbe.- 2005. – S.17).
Sokinoni chumhuri baroi sokhtmoni kalonai tankhoi «kolkhozchi Tochikiston» 84-mln, eskadriliyai tayyorahoi changii «Tochikistoni SHuravi» 32,5 mln.sum ba fondi mudofia 120 mln. sumi nakd suporida ba mikdori 584 mln. sum ba zayomhoi davlati obuna shudand. To 20 oktyabri soli 1942 az Tochikiston ba changovaroni front 108 vagon ba mikdori 963342 kg mavodhoi gunoguni khuroka firistoda shud. (Rakhimov S.A. Asari nombarshuda.- S.18-19).
Dar solhoi chang Tochikiston chandin hazor oilahoro az rayonhoi muvavdatan az tarafi dushman ishgol kardai rayonhoi Garbi kabul kard. CHandin muassisahoi sanoati ba Tochikiston kuchonda shudand. Masalan Tochikiston 119856 oilaho askaron va afsaron, asbobu anchomi 30 korkhonahoi sanoatiro qabul karda bud.
Muvofiki karori Komiteti mudofiai mamlakat baroi sokhtmoni korkhonahoi sanoati mudofiavi dar akibgoh 51360 sokinoni chumkhuri ba sifati batalionhoi korgari safarbar karda shudand.
Ba dushvorii solkhoi chang nigoh nakarda sokhtmoni sanoat bo surat idoma yoft. Az 1-iyuli 1941 to 1 yanvari soli 1946 dar Tochikiston ziyoda az 20 korkhonahoi sanoati sokhta shudand. Masalan zavodi sement, tamiri avtomobil, zavodi elektromekhaniki, navbati avvali kombinati bofandagii sh. Dushanbe, fabrikai resandagii sh.Dushanbe, fabrikai resandagi dar Konibodom, zavodi shiru ravgan dar Dushanbe va Leninobod dar in davra ba istifoda doda shudand.
Dar solhoi chang khochagii kishlok ba dushvorii ziyod duchor gardid. Azbaski yak kismi nokhiyahoi allakori mamlakat az tarafi dushman ishol karda shudand, vazninii bo ozuqa tamin namudani kushun va aholi ba zimmai nohiyahoi sharkii mamlakat, az jumla Tochikiston aftod. Istehsoli ziroathoi galladonaro ziyod, maydoni kisht, makhsusan ziroathoi poleziro vase namudan lozim omad.
Dekhdononi tochik tamomi in dushvorihoro pasi sar karda dar tamin namudani aholi va kushun bo mahsuloti khochagii qishloq sahmi kalon bozidand. Ba choi mardhoi ba front rafta dar sahro zanon va kudakon mehnat mekardand.
Hazoron nafar zanon va navrason kasbi kishovarziro az khud namudand.
Dar natichai dilovari ziyoda az 7 hazor peshqadamoni khochagii kishovarzii chumhuri bo ordenu medalho va digar mukofothoi davlati sarfaroz gardonida shudand. Muassisahoi madani-ravshannamoii chumhuri sarfi nazar az mushkilihoi solhoi chang kori khudro ba talabothoi davrai chang mutobiq namuda, dar galaba az boloi fashizm sahmi kalon guzoshtand.
Dar solhoi chang ba Tochikiston besh az 10-omuzishgoh va maktabhoi makhsus va 546-nafar khodimoni sohai sanat ovarda shudand. In mutakhassisoni sohahoi gunogun dar peshrafti ilm, madaniyat va maorifi chumhuri sahmi bosazo guzoshtand.
Dar solhoi chang dar teari davlati akademii ba nomi Lohuti pesai «Ba ch,ang»-i YOEubchonov, «Dili modar» va «Honai Nodir»-i CH.Ikromi, «Dar otash»-i S.Ulugzoda va gayra namoish doda meshud.
Hunarpeshagoni Tochikiston ba frontho rafta ba changovaroni Surkh nomoishnomaho nishon medodand. Kormandoni sanati chumhuri tanho dar soli 1941 dar nazdi changovaron 760 marotiba namoishi konserti tashkil kardand. Dar in solho bastakoroni tochik Z.SHohidi, SH.Bobokalonov, A.Kamolov, F.Soliev dar inkishofi sanati teatrii opera va balet hissai sazovor guzoshtand.
Dar solhoi chang faoliyati kinomatografiyai tochik ba echodi kornamoii mehnati va kahramonii changi ravona karda shuda bud. Filmhoi badeii echodshuda ba monandi «Pisari Tochikiston», «Qasami Temur», «Tochikiston» kornamoii changovaroni tochikro dar harbu zarbhoi shadidi ziddi dushman tarannum mekard. In filmnomaho dar baland bardoshtani hissi vatandustii changovaron nakshi kalon bozidand.
Dar solhoi jang adiboni tojik dar bedor namudani hissiyoti badbinii omma nisbati dushmani gaddor sahmi kalon guzoshtand. Onho tamomi istedodi kheshro ba mavzuhoi mudofiai Vatan bakhshidand.
S.Ayni dar maqolahoi publisistii khud «CHingizi asri HH», «Devi haftsar», «Hari bedum» obrazhoi afsonahoi qadimaro istifoda burda, simoi vahshiyonai sarvaroni fashisti Gitler va Musoliniro ba tavri haqiki daryoft namuda, muboriza bar ziddi onhoro padidai adolatnok medonist. Dar asarhoi badei-takhrikhi «Qahramoni khalki tochik Temurmalik», «Isyoni Mukanna», «SHerhoi Maskva» va «Leningradi kahramon» oyahoi muhabbati bepoyon ba Vatan, dustii bayni khalkhoro tarannum namud.
S.Ayni dar maqolahoi publistii khud kasonero, ki ba mardum zarar merasondand nobud sokhta, fashistonro beinsof, odamkush, addor menomad, ki hatto ba tiflakon va pironi barchomonda ham rahmu shafqat nadoshtand.
Echodiyoti M. Tursunzoda, A.Rahimi va digaron niz ba mavzui himoyai Vatan bakhshida shuda bud. Dar barobari in bisyor adiboni tochik dar yak vakt ham bo yarok va ham bo qalam ba mukobili dushman mechangidand, ki kisme az onho dar chang chonashonro nisor kardand. H.YUsufi, S.Ulugzoda, F.Niyozi, B.Rahimzoda, L.Buzurgzoda va daho nafari digaron az kabili onho budand. Dar solhoi chang ba dushvorii zamon nigoh nakarda ba inkishofi ilm dar Tochikiston divdati ziyod doda meshud. YAke az zuhuroti amkhori nisbati ilm dar soli 1941 tashkil yoftani filiali Tikistonii Akademiyai ilmhoi ICHSHS meboshad. Dar sistemai filial 5-nafar doktoron va 22-nafar nomzadhoi ilm kor mekardand. Dar solhoi chang 16-risolai doktori 32-risolai nomzadi difo karda shudand. Olimoni in muassisa lugati terminologiyai harbi va 50-nomgui oyinnomahoi nizomiro ba tabu nashr rasondand.
Bo chiddu chahdi tamomi mardumi SHuravi dar maydonhoi harbu zarb, dar muhoribaho bo urdui khele purkuvvati fashisti ba muvaffakiyatho noil megashtand. Muhoribahoi shadidi Moskva, Stalingrad, Kursk va gayra daleli qahramonihoi mardumi SHuravi meboshad.
Muvaffakiyathoi Artishi SHuravi tamomi kuvvahoi ziddifashistiro rukhbaland karda muborizai ittikhodi mamlakatkhoi ziddi gilteri az soli 1943 faoltar gardid. Ba in ittikhod 23 davlat dokhil meshudand. Mukhoribakhoi dar du chabkha ba muqobili Olmon burda meshudand. Ammo vazninii chang az avval to okhir ba dushi davlati SHuravi va artishi on aftid.
Mokhi mayi soli 1945 Olmoni fashisti ba akti taslimshavi imzo kard. Ruzi 9-umi may ruzi alaba dar CHangi Buzurgi Vatani, ki 1418-ruz davom kard, meboshad. Ammo changi chakhoni khanuz dar SHark idoma meyoft. Ittikhodi SHuravi dar asosi sozishnoma ba ittifokchiyon ukhdador shud, ki dar torumor kardani YAponiyai militaristi shirkat namoyad.
Muvofiki in qarordod urdui Ittikhodi SHuravi mokhi avgusti soli 1945 ba changi ziddi YAponiya dokhil shudand. 2-mi sentyabri soli 1945 YAponiya taslim shud. Dar rafti mukhoribakho rokhbariyati Amerika be yagon zaruriyati kharbi dar YAponiya du bombai atomiro istifoda burd. SHakhrkhoi Hirosima va Nagasaki ba kharobazor tabdil yoftand. In kirdori vakhshitarin dar tarikhi changi duyumi chakhon bud, ki imperialistoni IMA baroi nishon dodani kuvvai kharbii khud va tarsondani akhli bashar chunin chinoyatro sodir namudand. Ikhtiroi aslikhai navi katli om dar
munosibatkhoi baynalkhalkii badi changi tasiri khudro rasond.

Dar boramon

Инчунин кобед

jubron-xalil

Jubron Halil Jubron

JUBRON HALIL JUBRON yake az  navisandagoni ovozadori arab buda,  soli 1883 dar dehai Bashrai Lubnon  …

222222222222222