Home / Madaniyat va Sanat / BUZAKI JINGILAPO (Afsona)

BUZAKI JINGILAPO (Afsona)

Bud, nabud, yak zamone dar yak makone buzake bud. Nomash Jingilapo. Baroi on nomash Jingilapo bud, ki muyhoi chor poyash jingila budand. CHingilapoq haft bacha dosht: Alulak, Bululak, Hishtaki Sari Tanurak, Toqchaparak, Mekhchaparak, Boloshinak, Tagshinak. Jingilapo har pagoh ba dashtu sahro rafta, dar shokhakash alaf, dar dahonakash ob, dar pistonakash shir meovardu dari khonaashro taq-taq zada meguft:

Buzi Jingilapoy

– Alulakam, Bululakam, Hishtaki Sari Tanra- kam, Tchaparakam, Mekhchaparakam, Bolonishina- kam, darro kushoed! Dar shokhakam alaf, dar dahona- kam ob, dar pistonakam shir ovardam. Tashinak, ki zeri dar poyida menishast, zanjiri darro mekushod. Alulaku Bululak az miyoni khona tozon meomadand. Hishtaki Sari Tanurak az boloi tanur mefuromad, Tchaparak az toschai khona mefuromad. Boloshinak az tobadon jahida mefuromadu buzichaho girdi ocha- ashonro girifta, obu alafu shir mekhurdand.

Ruze Sage az peshi khonai Buzaki Jingilapo megu- zasht, ki ovozi Buzakro shunid. Buzak dari khonaashro taq-taq zada meguft:

– Alulakam, Bululakam, Hishtaki Sari Tanra- kam, Tchaparakam, Mekhchaparakam, Boloshinakam, Tashinakam darro kushoed! Dar shokhakam alaf, dar dahonakam ob, dar pistonakam shir ovardam. Buzi- chaho darro kushodand. Buzak ba khonaash daromad. Sag ruzi digar omada, poyida istodu hamin, ki Buzak ba- romada raft, omada, dari khonaro taq-taq zada guft:

– Alulakam, Bululakam, Hishtaki Sari Tanra- kam, Tchaparakam, Mekhchaparakam, Boloshinakam, Tashnakam, darro kushoed! Dar shokhakam alaf, dar dahonakam ob, dar pistonakam shir ovardam.

Tashinak gush kard, ki in sado ba ovozi ochaash monand nest.

– Tu ochai mo nesti, – guft vay, – ochai mo holo raftu zud nameoyad. Birav, behuda ovora nashav!

Sag noumed shuda raft.

Dar hamon zamonu dar hamon makon yak Gurgu yak SHagol ham budand. Gurgu SHagol ham fahmidand, ki Buzak hafto buzgolachai khushruyaku farbehak dorad.

Ruze SHagol omada, dari Buzakro taq-taq zad. Buz- golaho ovozi SHagolro shunida fahmidand, ki in ovozi ochaashon nest, darro nakushodand.

Ruzi digar Gurg omad. Gurg darro kufta guft:

– Alulakam, Bululakam, Hishtaki Sari Tanra- kam, Tchaparakam, Mekhchaparakam, Boloshinakam, Tashinakam, darro kushoed! Dar shokhakam alaf, dar dahonakam ob, dar pistonakam shir ovardam.

– Tu ochai mo nesti, – guft Tashinak, – ovozi tu digar ast.

– Birav, behuda ovora nashav, darro namekushoem!

– Ba-ba-ba! Man ochaaton meshavam, darro kushoed!

– guft Gurg in dafa ovozashro misli ovozi Buzak karda.

– Agar tu ochai mo boshi, poyatro nishon bideh! – ba nazdi dar omad Alulak.

Gurg poyashro az tagi dar daroz karda nishon dod.

– Tu ochai mo nesti, ochai mo jingilapoyi siyakhmuy ast, poyi tu zardi bezeb. Rav az in jo, darro nameku- shoem! – guftand Alulaku Bululak.

– Ey bachahoi qobilakam, – guft Gurg, – dar roh ba loy tidam, poyam loyolud shud, zud darro kusho- ed, ki alaf dar shokham khushk meshavad, ob az dahonam, shir az pistonakam merezad.

– Birav, poyhoyatro shusta biyo, agar misli poyi ocha- amon shavad, darro mekushoem, – guft Hishtaki Sari Tanurak az sari tanur furomada.

Gurg rafta, ba poyhoyash rangi siyoh molida, muyi poyashro chingila karda omada guft.

– Tahshinaki darkushoyakam, ana poyhoyamro shusta omadam, darro kusho!

Buzaki chingilapo

Tahshinak nigoh kard, ki ba poyi ochaash monand ast, darro kushod. Gurg hujum karda, daromada, Tah- shinakro khurd, Alulakro khurd, Bululakro khurd. Did, ki Hishtaki Sari Tanrak dar pushti tanr pinhon shudaast. Tchaparak ba toqchayu Mekhchaparak ba sari mekh jasta baromadaast. Boloshinak dar tobadon pinhon shudaast. Gurg hamai inhoro doshta khurdu di- mogash choq shuda, khanda kardavu surud khonda, baroma- da raft.

YAk vast Buzak omada did, ki dari khonaash kusho- davu na Alulak hastu na Bululak, na Hishtaki Sari Tanrak, na Tahshinaku na Boloshinak, na Mekhchapa- rak hastu na Tchaparak. Ba pushti tanr nigoh kard, ki Hishtaki Sari Tanrak ham nest.

– Oh, bachahoi nodonakam, – guft Buzak va ala- fashro az shokhash girifta mondu obi ovardaashro ba kuzacha andokhta, shirashro ba khurmacha dushida, baro- mada raft. Raft ba khonai Sag. Boloi bomi Sag baro- mada, bo poyhoyash duk-duk zadan girift.

Dar khonai Sag oshnoyash mehmon bud. Sag baroi mehmon khurok mepukht. Nogoh boloi bom duk-duk shudu az shift khok rekht. Sag hayron shuda pursid:

Kist dar bomaki larzonaki mo, Hok merezad dar oshaki yavnaki mo?!

Oshaki yavnaki mo shur shud, Mehmonaki azizi mo kur shud!

Gurg va buz

Buzak bomi Sagro sakhttar kuft:

Manam Buzaki CHingilapo, Mezanam ba har du po!

Alulakam tu khurdi!

Bululakam tu khurdi!

Hishtaki Sari Tanurakam tu khurdi!

Tashinakam tu khurdi!

Tchaparakam tu khurdi!

Mekhchaparakam tu khurdi!

Baro ba jangi shokhi man!

Sag az darun sarashro barovarda guft:

Ey Buzaki CHingilapo, CHi mezani ba har du po?! Alulakat nakhurdaam. Bululakat nakhurdaam, Hishtaki Sari Tanurakat nakhurdaam, Tashinakat nakhurdaam, Tchaparaku Mekhchaparakat nakhurdaam, Namebaroyam ba jangi shokhi tu!

Inro guftu ilova kard:

– Tu ba khonai SHagol birav. Ehtimol SHagol ba- chahoyatro khurda boshad.

Buzak ba khonai SHagol raft. Ba boloi bomi SHagol baromada, bo poyhoyash duk-duk zadan girift. Dar khonai SHagol ham mehmon budaast. Ba sari mehmonu ruyi dastarkhoni SHagol khok borid. SHagol khashmgin shuda, faryod kard:

Kist dar bomaki larzonaki mo, Hok merezad dar oshaki yavgonaki mo? Oshaki yavgonaki mo shur shud, Mehmonaki azizi mo kur shud!

Buzak bomi SHagolro sakhttar zada guft:

Manam Buzaki CHingilapo, Mezanam ba har du po!

Alulakam tu khurdi!

Bululakam tu khurdi!

Hishtaki Sari Tanurakam tu khurdi!

Tashinakam tu khurdi!

Tchaparaku Mekhchaparakam tu khurdi! Baro ba jangi shokhi man!

SHagol az khonaash berun baromadu guft:

Ey Buzaki CHingilapo, CHi mezani ba har du po?! Alulakat nakhurdaam, Bululakat nakhurdaam, Hishtaki Sari Tanurakat nakhurdaam, Tashinakat nakhurdaam, Tchaparaku Mekhchaparakat nakhurdaam, Namebaroyam ba jangi shokhi tu!

Bachahoi turo gayr az Gurg ki mekhurad?! Ba khonai Gurg birav. Jangidani boshi, bo Gurg bijang!

Buzak rafta ba bomi Gurg baromada, bo poyhoyash bomro sakht kuftan girift.

Dar khonai Gurg ham mehmon bud. Hok ba saru ruyi mehmon rekht. Gurg dar gazab shuda, faryod kashid.

Kist dar bomaki larzonaki mo, Hok merezad dar oshaki yavgonaki mo? Oshaki yavnaki mo shur shud, Mehmonaki azizi mo kur shud!

Buzak dar gazab shuda guft:

Manam Buzaki CHingilapo, Mezanam ba har du po! Ki khurdaast Aluli man? Ki khurdaast Bululi man? Ki khurdaast Hishtaki Sari Tanuri man? Ki khurdaast Boloshinakam?

Ki khurdaast Tashinakam?

Ki khurdaast Tchaparakam?

Ki khurdaast Mekhchaparakam?

Ki mebaroyad ba jangi shokhi man?

Gurg az khonaash baromada, ba Buzak khashmginona guft:

Ey Buzaki CHingilapo, CHi mezani ba har du po? Man khurdam Aluli tu! Man khurdam Bululi tu!

Man khurdam Hishtaki Sari Tanuri tu! Boloshinakatro man khurdaam, Tchaparakatro man khurdaam, Mekhchaparakatro man khurdaam.

Mebaroyam ba jangi shokhi tu!

Buzak joyi jangashro gufta, ba khonaash omadu kha- mir karda, nonu kulchahoi shirmol pukhta, ba peshi ustoi ohangar raft. Usto nonu kulchahoi bomazaro girifta, shokhhoi Buzakro ohanpsh karda, ngi onho- ro chunon tez kard, ki sangro zanad, surokh mekard.

Gurg did, ki Buzak ba peshi ohangar raft, vay ham az pasi Buzak ravon shud. Dar nazdi havlii ohangar

yak sola bud. Gurg onro chok kardu dilu jigarashro khurdu du poyashro dastovez karda, peshi ohangar daro- mada guft:

– Ey ohangar! Zud dandonhoyamro tez kun, ba jan- gi Buzak meravam. Ohangar poyhoi solaro dida fahmid, ki Gurgi badnafs solai uro khurdaast. Boz sharm nakarda, poyhoyashro dastovez karda ovardaast.

«Isto, man holo turo bob mekunam!» ba khud guft usto va dandonhoi peshi gurgro yakta-yakta kanda par- toftu ba joyash punbadona shinond. Dandoni aqi- bashro suyan zada, kund kard. Gurg khursand shuda ba joyi jang raft. Buzak poyida istoda bud. Gurg da- vida omadu ba Buzak hamla kard.

Dandonhoi peshi Gurg yakta namonda rekht.

5656

– Aknun navbati man! – guft Buzak va aqibnoki raftu yakbora pesh omada, bo shokhhoi chun almos te- zash chunon ba shikami Gurg zad, ki shikamash daridu chappa shuda aftoda murd. Alulaku Bululak, Hishtaki Sari Tanrak, Tchaparaku Mekhchaparak, Boloshi- naku Tashinak – hama bachahoi Buzaki Jingilapo az shikami Gurg baromada, modarashonro dida, khursand shudand.

Buzak bachahoyashro zindavu salomat daryofta, shod shud va onhoro ba khonaash ovarda, ba murodu massa- dash rasid va khushu khursandona zindagi kard.

BUZAKI JINGIILPO

Muharrir                                  M. Melikova

Muharriri tekhniki                N. Salokhiddinzoda

Rassom                                       h. CHilaev

Tarroh                                       B. Nazarzoda

Ba chop 08.08.2019 ijozat doda shud.

Andozai 70kh90 1/16. Kogazi ofset. CHopi ofset.

Garniturai Times New Roman Tj. CHuzi chopi 1.
Adadi nashr 10000 nuskha. Suporishi 86/2019.

Muassisai nashriyavii «Maorif»-i
Vazorati maorif va ilmi CHumkhurii Tikiston,
734024, sh. Dushanbe, chai Akhmadi Donish, 50.

Tel.: 222-14-66

E-mail: najmiddin64@mail.ru

Dar matbaai CHDMM «ToRus» ba tab rasidaast.
Suroga: CHumkhurii Tikison, sh. Dushanbe,
khiyoboni Sadriddin Ayni 126.

E-mail: ooo_torus@mail.ru

Dar boramon

Инчунин кобед

pir

Piri berahm – hikoya az Karomatullohi Mirzo

Dodoi Bahodur ba okhuri govho kohu kunjora andokht, ba gusfandon alaf dod. Turbai javro az …

222222222222222