Hayvonote, ki shariat zabhi onhoro baroi qurboni joiz donistaast, buz, gusfand, shutur, va gov meboshand, chy baroi uzhiya va chy baroi hadyi Haram zabh shavand. Zabhi digar hayvonot baroi in amr joiz nest. Hudovand navi chahorpoyoni qurboniro khud muayyan namuda va dar Quroni karim onhoro «bakhimatu-l-anom» nomidaast, on jo ki mefarmoyad: «Va baroi har ummate id va zabh (va yo zabkh,gokh,)-e gardonidaem, to nomi Hudoro bar on chi ba onho az bahimai anom ruzi dodaast, yod namoyand». Bahimatu-l-anom dar lugat ba manoi hay-
vonot – chahorpoyoni halolgushti khonagi ast. Dar talimoti sunnati nabavy pahluhoi digar va ahkomi bozmondai in shiori ruzi id – qurbony ba tafsil bayon gardidaast. Qurboni va zabhi chahorpoyoni mazkur ba du sharti zerin durust meshavad:
1. Sinnashon baroi qurboni rasida boshad. Sinni qurboni baroi chahorpoyoni mazkur on ast, ki gusfand yak, gov du va shutur panj solro pur karda boshand. Tanho gusfande, ki shash moh va yo aksari havl (sol)-ro pur karda, zohiran az gusfandi yaksola chandon farqe nadoshta boshad, niz qurboniyash joiz ast.
2. Solim buda, hej aybu nuqse nadoshta boshand, yane hej yak az azoi onho, ba monandi dast, poy, dum va yo gushashon burida nashuda boshad va hamchunin hayvoni kur, logar (kharob) va yo lange naboshad, ki natavonad to qurbongoh biravad, zero qurbonii on joiz nest.
Az Aly (r) rivoyat shudaast, ki payombar (s) farmud: «CHashm va gushi moli qurboniro bo diqqat gushburida, ki -okhro qur yo gushchok va؛r)v va yo bari gushash burida shudaast va
Dar in jo ba baze masoili marbut ba kurbony va hamchunin ba
baze vasfho va khususiyathoi chahorpoe, ki baroi kurbony peshbiny
meshavad, ishora menamoem:
1. Dar shutur va gov hamchunin shirkati to haft nafar qurbonikun durust ast. Vaqte chand kas (az du to haft nafar) dar yak qurboni sharik shavand, qurboniashon vaqte durust meshavad, ki khostu irodai hamai sharikon nazdiki ba sui Hudovandi mutaol boshad. Agar yake az sharikon maqsadi kharidani gusht doshta boshad, na qurboni va yo qurbati digare, qurbonii digar sharikon niz durust nameshavad. Agar jihat va navi qurbati sharikon az ham farq kunad, masalan, yake baroi qurboni, digare baroi shukri (hady)-i tamattu, seyumi baroi hadyai kiron, chorumi baroi kafforati savgand, panjum baroi jarimai khun dar tarki ehrom az mikot, shashum baroi hadyai nafli dar hajji ifrod va haftum baroi aqiqai farzandash dar on sharik shavand, boke nadorad, zero niyati hama qurbat va nazdiky ba Hudo ast.
2. CHahorpoe, ki baroi qurboni omoda namuda bud, nogahon gum shud va ba joi on hayvoni digare kharid, dar hamin vaqt hayvoni yakum niz paydo shud, agar shakhs sarvatmand boshad, qurbony kardani yake az onho bar vay vojib meboshad, vale agar faqir boshad, qurboni karda-
ni har du vojib meboshad.
3. SHakhs metavonad gushti qurboniro ham khud bikhurad va ham ba kheshonu hamsoyagoni khud miqdore bidihad.
4. Pusti qurboni yo qimati onro khayr namoyad va yo onro khudash istifoda namoyad. Az puli gusht yo puli qurboni tamir namudani masjid va yo digar makonhoi khayriya joiz nest.
5. SHakhsi qurbonikunanda metavonad pusti qurboniro ba masrafi khud birasonad, ba monandi in ki az on mashq yo farsh bisozad.
6. Muzdi zabhkunandaro az pustu gushti qurboni nadihad.
7. CHizhoe, ki ba hayvoni zabhshuda taalluq dorand, az qabili resmon, nukhta va ira, boyad hamaro khayr namoyad.
8. SHakhse, ki qurboni bar vay vojib nagashtaast, agar ba niyati qurboni gusfande kharad, pas az kharidory qurboni kardan bar vay vojib megardad. Zero ibodathoi nafly bo shuru vojib megardand.
9. Bar kase, ki qurboni vojib meboshad, agar dar ruzhoi muayyan qurboni nakard, boyad dar ruzhoi bady qimati gusfand yo khudi gusfandro agar kharidory shudaast, khayr namoyad.
10. SHakhse nazr kard, ki agar falon koram amaly shavad, baroi Hudo gusfande khayr khoham kard, pas az amaly gardidani maromash, nazr bar zimmaash vojib megardad. Boyad ba on vafo namoyad va gushti hayvoni nazrshudaro ba fakironu bechoragon bidihad. Baroi khudi shakhsi nazrkunanda khurdan az gushti qurbonii nazriash halol va joiz nest. Zabhi hayvoni nazrgashta, agar onro ba ruzi id marbut va makhsus nagardonida boshad, yane ruzashro muayyan nasokhta boshad, pas az amaly gardidani maromash dar har ruze surat girad, joiz meboshad.
11. SHakhse bo maylu ragbati khud jihati rizoi Hudo baroi rasidani savobe ba guzashtagonash chorvoe qurboni kunad, az gushti on boyu kambagal metavonand bikhurand, vale agar bino ba vasiyati khudi darguzashta in korro karda boshad, boyad tanho fakironu bechoragon az gush-
ti on bikhurand.
12. Be ijozat az tarafi kase qurboni kardan joiz nest va hamchunin, shirkati ib be ijozati khudash saheh nameboshad.
13. Hayvonotero baroi naslovari va parvarish ba surati munosafa (nisf dar nisf) va gayra ba kase suporad, chunin qarordod joiz nest va on shakhs korgari bo muzd (dahmarda) ba shumor meravad. Binobar in, kharidani hayvone az chunin chuponho baroi qurboni be ijozati sohibash joiz nest.
14. CHand nafare dar gov yo shutur bo ham sharik shavand, metavonand tamomi gushti onro khom yo pukhta khayr namoyand. Dar vaqti judo namudani hissai har yak sharik on hatman boyad ba tarozu taqsim shavad. Gushti qurboniro ba kofiron niz metavon taqsim namud.
15. Qurboni kardani hayvoni bordor joiz ast, vale hayvoni be haml bekhtar ast. Agar pas az zabhi modar barra yo buzola va yo gusolae zinda berun oyad, onro niz boyad qurboni namoyad.
Инчунин кобед
Sokhti guruhhoi khurd
Zeri mafhumi sokhti guruhi khurd, sokht va khususiyathoi mavjudai mu- nosibathoi baynihamdigarii azo- yoni on …
Хайвоноте, ки шариат забхи онхоро барои Курбони чоиз дониста- аст
Хайвоноте, ки шариат забхи онхоро барои курбони чоиз донистааст, буз, гусфанд, шутур, ва гов мебошанд, чй барои узхия ва чй барои хадйи Харам забх шаванд. Забхи дигар хайвонот барои ин амр чоиз нест. Худованд навъи чахорпоёни курбониро худ муайян намуда ва дар Куръони карим онхоро «бахимату-л-анъом» номидааст, он чо ки мефармояд: «Ва барои хар уммате ид ва забх (ва ё забх,гох,)-е гардонидаем, то номи Худоро бар он чи ба онхо аз бахимаи анъом рузи додааст, ёд намоянд». Бахимату-л-анъом дар лугат ба маънои хай-
вонот – чахорпоёни халолгушти хонаги аст. Дар таълимоти суннати набавй пахлухои дигар ва ахкоми бозмондаи ин шиори рузи ид – курбонй ба тафсил баён гардидааст. Курбони ва забхи чахорпоёни мазкур ба ду шарти зерин дуруст мешавад:
1. Синнашон барои курбони расида бошад. Синни курбони барои чахорпоёни мазкур он аст, ки гусфанд як, гов ду ва шутур панч солро пур карда бошанд. Танхо гусфанде, ки шаш мох ва ё аксари хавл (сол)-ро пур карда, зохиран аз гусфанди яксола чандон фарке надошта бошад, низ курбонияш чоиз аст.
2. Солим буда, хеч айбу нуксе надошта бошанд, яъне хеч як аз аъзои онхо, ба монанди даст, пой, дум ва ё гушашон бурида нашуда бошад ва хамчунин хайвони кур, логар (хароб) ва ё ланге набошад, ки натавонад то курбонгох биравад, зеро курбонии он чоиз нест.
Аз Алй (р) ривоят шудааст, ки паёмбар (с) фармуд: «Чашм ва гуши моли курбониро бо диккат гушбурида, ки -охро кур ё гушчок ва؛р)в ва ё бари гушаш бурида шудааст ва
Дар ин чо ба баъзе масоили марбут ба курбонй ва хамчунин ба
баъзе васфхо ва хусусиятхои чахорпое, ки барои курбонй пешбинй
мешавад, ишора менамоем:
1. Дар шутур ва гов хамчунин ширкати то хафт нафар курбоникун дуруст аст. Вакте чанд кас (аз ду то хафт нафар) дар як курбони шарик шаванд, курбониашон вакте дуруст мешавад, ки хосту иродаи хамаи шарикон наздики ба суи Худованди мутаъол бошад. Агар яке аз шарикон максади харидани гушт дошта бошад, на курбони ва ё курбати дигаре, курбонии дигар шарикон низ дуруст намешавад. Агар чихат ва навъи курбати шарикон аз хам фарк кунад, масалан, яке барои курбони, дигаре барои шукри (хадй)-и таматтуъ, сеюми барои хадяи кирон, чоруми барои каффорати савганд, панчум барои чаримаи хун дар тарки эхром аз микот, шашум барои хадяи нафли дар хаччи ифрод ва хафтум барои акикаи фарзандаш дар он шарик шаванд, боке надорад, зеро нияти хама курбат ва наздикй ба Худо аст.
2. Чахорпое, ки барои курбони омода намуда буд, ногахон гум шуд ва ба чои он хайвони дигаре харид, дар хамин вакт хайвони якум низ пайдо шуд, агар шахс сарватманд бошад, курбонй кардани яке аз онхо бар вай вочиб мебошад, вале агар факир бошад, курбони карда-
ни хар ду вочиб мебошад.
3. Шахс метавонад гушти курбониро хам худ бихурад ва хам ба хешону хамсоягони худ микдоре бидихад.
4. Пусти курбони ё кимати онро хайр намояд ва ё онро худаш истифода намояд. Аз пули гушт ё пули курбони таъмир намудани масчид ва ё дигар маконхои хайрия чоиз нест.
5. Шахси курбоникунанда метавонад пусти курбониро ба масрафи худ бирасонад, ба монанди ин ки аз он машк ё фарш бисозад.
6. Музди забхкунандаро аз пусту гушти курбони надихад.
7. Чизхое, ки ба хайвони забхшуда тааллук доранд, аз кабили ресмон, нухта ва ира, бояд хамаро хайр намояд.
8. Шахсе, ки курбони бар вай вочиб нагаштааст, агар ба нияти курбони гусфанде харад, пас аз харидорй курбони кардан бар вай вочиб мегардад. Зеро ибодатхои нафлй бо шуруъ вочиб мегарданд.
9. Бар касе, ки курбони вочиб мебошад, агар дар рузхои муайян курбони накард, бояд дар рузхои баъдй кимати гусфанд ё худи гусфандро агар харидорй шудааст, хайр намояд.
10. Шахсе назр кард, ки агар фалон корам амалй шавад, барои Худо гусфанде хайр хохам кард, пас аз амалй гардидани маромаш, назр бар зиммааш вочиб мегардад. Бояд ба он вафо намояд ва гушти хайвони назршударо ба факирону бечорагон бидихад. Барои худи шахси назркунанда хурдан аз гушти курбонии назриаш халол ва чоиз нест. Забхи хайвони назргашта, агар онро ба рузи ид марбут ва махсус нагардонида бошад, яъне рузашро муайян насохта бошад, пас аз амалй гардидани маромаш дар хар рузе сурат гирад, чоиз мебошад.
11. Шахсе бо майлу рагбати худ чихати ризои Худо барои расидани савобе ба гузаштагонаш чорвое курбони кунад, аз гушти он бою камбагал метавонанд бихуранд, вале агар бино ба васияти худи даргузашта ин корро карда бошад, бояд танхо факирону бечорагон аз гуш-
ти он бихуранд.
12. Бе ичозат аз тарафи касе курбони кардан чоиз нест ва хамчунин, ширкати иб бе ичозати худаш сахех намебошад.
13. Хайвонотеро барои насловари ва парвариш ба сурати муносафа (нисф дар нисф) ва гайра ба касе супорад, чунин карордод чоиз нест ва он шахс коргари бо музд (дахмарда) ба шумор меравад. Бинобар ин, харидани хайвоне аз чунин чупонхо барои курбони бе ичозати сохибаш чоиз нест.
14. Чанд нафаре дар гов ё шутур бо хам шарик шаванд, метавонанд тамоми гушти онро хом ё пухта хайр намоянд. Дар вакти чудо намудани хиссаи хар як шарик он хатман бояд ба тарозу таксим шавад. Гушти курбониро ба кофирон низ метавон таксим намуд.
15. Курбони кардани хайвони бордор чоиз аст, вале хайвони бе хамл бехтар аст. Агар пас аз забхи модар барра ё бузола ва ё гусолае зинда берун ояд, онро низ бояд курбони намояд.
Инчунин кобед
Sokhti guruhhoi khurd
Zeri mafhumi sokhti guruhi khurd, sokht va khususiyathoi mavjudai mu- nosibathoi baynihamdigarii azo- yoni on …