Home / Ilm / SARSHAVI VA RAFTI SHISH

SARSHAVI VA RAFTI SHISH

SHurish soli 1916 dar tarikhi ozodikhohii khalkhoi Osiyoi Miyona va Qazokiston ahamiyati kaloni siyosi bud dosht. Bo tasiri in shurish dar nohiyahoi SHimolii Kavkaz va Sibir oshubhoi siyosi ba amal omadand.
Oshubhoi avvalin dar shahri Huchand sar shudand. Az rui taqsimot az uezdi Huchand boyad 9 hazor mardikor ba korhoi aqiboh safarbar karda meshud. Amaldoroni mamurii hukumati podshohi, gubernatori harbii Samarkand N.S. Lukashin ruirost tahdid mekard, ki dar surati sarkashi kardani mardikoron kuvvahoi musallah istifoda khohad shud.
Pagohii 4-umi iyul qarib 500 nafar aholii Huchand (dar bayni onho zanon va kudakon ham budand) ba nazdi idorai pristav* cham omadand. Halk talab kard, ki mardikoron firistoda nashavand. Sardori pristav talabi khalkro rad kard. On goh mardum ba idorai pristav huchum karda, poliseyho va amaldoronro ba zeri boroni sangu chub giriftand. Sardori uezd askaronro bo pulemiyotu artilleriya bar ziddi khalki beyarok safarbar kard. Askaron dar boloi devorhoi qala istoda, ba tarafi izdihom 16 marotiba tir kushodand. Du kas kushta va yak kas machruh shud. Izdihom favran parokanda karda shud.
SHurish ba khun ogushta shud. Dar shurish CHura Zokirov, CHura Ali va Zubaydullo Rahmatulloev faolona ishtirok doshtand.
Badi pakhsh namudani shurish, mamuriyati uezd bo deputathoi dumai shahri Muminov, Umarov va savdogari kalon Obidchonov ba tartib dodani ruykhati odamoni ba
Pristav – sardori polisiyai makhali dar Rossiyai toinkilobi. mardikori safarbarkardashuda shuru namudand.
Habari shurishi Huchand ba zudi dar tamomi nokhiyahoi Osiyoi Miyona pakhn gardid. Bo tasiri on 5 iyul dar istgokhi rokhi ohani Kurapatkino dar bayni askaron va aholii mahali nizo barkhost. Dar in ruz dar Urgut niz shurish ba amal omad. 7 iyul dar kismati kuhnai shahri Samarqand shurish sar zad.
Aholii dehai Qistakuzi uezdi Huchand ba upravleniyai volost khujum ovarda, sardor va khizmatchiyoni onro kuftand. Minbad ham kistakuzihovu isfisorihoi Huchand ba mardumi shakhr aloqai mustakhkm doshta, dar vakti zaruri favran ba madadi onho meomadand. Masalan, vakte ki 21 iyuli soli 1916 khukumatdoroni Huchand 4 kasro bo bahonai odamoni shuhbanok ba habs giriftand, (guyo onho mardumro ba shurish davat mekardand), kistakuziho ba madadi khuchandiho shitoftand. Kalonshavandagoni shahr bo yak dushvori peshi rokhi in izdihomi 5 hazornafararo girifta, ba Huchand daromadan namondand.
Az 8 to 15 iyul shurish vodi Faronaro faro girift. Aholii volosti Ashti uezdi Namangon ba idorai volost daromada, rkhati safarbar shudagonro nest kardand.
Dar Uroteppa va dehahoi girdu atrofi on ham SHuru oshubho ba amal omadand. Lukashin ba general – gubernatori Turkiston N.Kurapatkin 7-dekabri soli 1916 maktube firistod, ki dar on gufta meshud: «…1 avgust ba shakhr az vulusi Gonchi 2 guruh dekhdonon omadand yak guruh 200 nafar, guri digar 250 nafar, onho ba tartib dodani ruykhat mone shudani budand. Bo yordami posboni savora va politsiya onho parokanda shudand». (Vosstanie 1916 goda v Sredney Azii i Kazakhstan.- S.70).
SHurish ba aholii Panchakent va nokhiyahoi digari shimolii Tochikiston va Bukhoroi SHarki ham tasir rasond.
Tobistoni soli 1916 dar amlokdorii Qalai Labi Obi bekigarii Qarotegin aholii bar ziddi amaldoroni amorati Bukhoro barkhost. Bahonai in khuruch, farmoni amir dar borai ba ehtiyochoti chang cham namudani andozhoi nav bud. Rohbari shurish dekhdoni mardikor Qalandarshoh bud. SHurishgaron dehahoi Kulyo va Darai Nazarakro ishol namuda, ba giriftani hisori qalai Labi Ob tayyor shudand. Onho du amaldori amoratro kushta, qalaro ba dast darovarda, ba sui Garm harakat kardand. Dar roh sarbozoni beki Karotegin shurishgaronro shikast dodand. Dar bekigarii Qurgonteppa ham dehqonon ba chunbish daromadand.
Hamin tavr, shurishi soli 1916 dar Osiyoi Miyona zamoni imperializm kalontarin harakati milli -ozodikhohi ba hisob meraft. SHurish, dar barobari Osiyoi Miyona va Kokiston to Kafkazu Sibir pahn shuda bud. Hukumatdoron az avchi shurish tarsida 17 iyuli soli 1916 dar kishvar holati harbi elon kardand. Amaldoroni hukumat shurishgaroni beaslihayu nomutashakkilro tirboron kardand. Hoinoni millat, ki dar khizmati mustamlikadoron budand, dar pakhshi shurish ba hukumatdoron yori rasondand.
SHurish asosan kharakteri milli-ozodikhohi dosht. Bo vuchudi in, dar baze nohiyahoi Kaokiston, Turkiston va CHizzakh baromadho dar zeri tasiri elementhoi boi-feodali mushohida karda shudand.
Quvvai harakatdihandai shurishro guruhhoi korgaron va aholii makhali tashkil medodand. SHurish ba rafti inkishofi voqeahoi ichtimoi-iktisodi va siyosii Osiyoi Miyona tasiri kalon rasond. SHurish sistemai
mustamlikavii mutlakiyatro ba larza darovarda, buhroni siyosii davlati Russiyaro amiqtar gardond.

Dar boramon

Инчунин кобед

jubron-xalil

Jubron Halil Jubron

JUBRON HALIL JUBRON yake az  navisandagoni ovozadori arab buda,  soli 1883 dar dehai Bashrai Lubnon  …

222222222222222