Home / Ilm / TASHKIL YOFTANI JUMHURII HUDMUHTORI SHURAVII TOJIKISTON

TASHKIL YOFTANI JUMHURII HUDMUHTORI SHURAVII TOJIKISTON

Komissiyai taqsimot kori khudro mohi sentyabri soli 1924 ba itmom rasonda, hisoboti khudro ba Byuroi Osiyoi Miyonagii KM RKP(b) suporid. Az 15-16 sentyabri soli 1924 baroi barrasi namudani masalai milli – hududi sessiyai favkuloddai KIM Turkiston davat karda shud. 19 sentyabri soli 1924 masalai taqsimoti milli- mamuriro anchumani V-umi Bukhoroi dida baromad. Dar yak vakt komissiya dar rokhi muayyan namudani sarhadi bayni chumkhuriho kori khudro idoma dod. Komissiyai Tochikistoni dar hayati I.Imomov, Hochirahmatulloev va A. Hochaev dar chalasai khud 1 oktyabri soli 1924 peshnihod kardand, ki az CHumhurii Bukhoro ba Tochikiston viloyati Sariosiyo va az viloyati Samarqand – nokhiyai Panchakent, Kishtut, Farob, Urgut, Uroteppa, SHakhriston, Gonchi doda shavad.
Az viloyati Fargona, Konibodom, Isfara, Sokh va volosthoi digar boyad meguzashtand. Dar rafti muhokima A.Hochiboev izhor namud, ki dar sharoiti hozira ba Tochikiston hamroh kardani tochini Farona ba maqsad muvofiq nest, zero dar Bukhoroi SHarki, ki kismi asosii Tochikiston meshavad, korhoi ziyodro ba somon rasondan lozim meoyad.
A. Hochiboev bo in akidaash ba dushmanoni millat luqma partoft. Dar oyanda kismi asosii sarzamini tochiknishin az Tochikiston berun mond.
Muvofiki qarori komissiyai mamuri – milli dar zaminai jumkhurihoi khalkii Bukhoro va Heva, CHumkhurii Mukhtori Turkiston du CHumkhurii etnikii Turkmaniston va Uzbekiston va az khisobi tochikoni Mastchoh va nohiyahoi Bukhoroi SHarki viloyati avtonomii (Mukhtori) Tochikiston dar hayati Uzbekiston dar nazar doshta shud.
11-oktyabri soli 1924 Byuroi siyosii KM VKP masalai taqsimoti mamuriro barrasi namuda qaror dod, ki Tochikiston hamchun viloyati Avtonomi ne, balki CHumkhurii avtonomii dar hayati Uzbekiston tashkil karda shavad.
14 oktyabri soli 1924 ijlosiyai II KIM Umumiittifoki qarori KIM CHHSHS Turkistonro muhokima namuda, ba khalqi tochik huquq dod, ki Jumkhurii Mukhtori SHuravi Sosialistii khudro tashkil dihad.
26 oktyabri soli 1924 Plenumi KMRKP (b) masalai Milli- mamurii Osiyoi Miyonaro barrasi namud. 27 oktyabri soli 1924 ijlosiyai II KIM umumiittifoq qarorhoi sessiyai KIM – Turkiston va Anchani V sovethoi Bukhoro dar borai taqsimoti milli – mamurii Osiyoi Miyonaro tasdiq namud. Dar asosi qarori KIM CHSHS dar Osiyoi Miyona CHSHS Uzbekiston, Turkmaniston va dar hayati Uzbekiston CH,MSHS Tochikiston, viloyati khudmukhtori Karoqalpokiston, CH.MSHS Kaoqiston tasis doda shudand.
Ba hayati 4,umhurii Mukhtori sotsialistii Tochikiston viloyathoi Dushanbe, Qurgonteppa, Kulob, Panchakent, Uroteppa, Garm, Hisor dokhil shudand. Aholii Tochikiston muvofiqi malumoti ba ruykhatgirii soli 1924, 782 328 nafar, az chumla tochin 553 935 nafar, uzbekon -139813 nafar va millathoi digar 88590 nafar tashkil medodand. Masohati jumhuri 135,6 hazor kilometri kvadratiro tashkil dod. 2 yanvari soli 1925 Viloyati Mukhtori Badakhshoni kuhi ba hayati Tochikiston hamroh karda shud.
Hamin tavr qismati ziyodi mavzehoi tochiknishin az chumla markazhoi tamadduni tochik, shahrhoi Samarqand va Bukhoro az chumhuri berun mondand.
Bo qarori KIM Uzbekiston hukumati inqilobii Tochikiston 26 noyabri soli 1924 tashkil yoft. Nusratullo Makhsum-raisi hukumat, chonishini Rais B.Dodaboev, R.Bobochonov va azoyoni hukumat A.YOrmuhamadov, S.M. Sokolov, SH.SHotemur dokhil meshudand. Poytakhti jumhuri – Dushanbe intikhob karda shud.
Tarikhi tashakkul va inkishofi davlati tochikon dar davrai SHuravi ba chor marhila taqsim karda meshavad:
⦁ Az ibtidoi inqilobi Oktyabr to tashkil yoftani CH.MSHS Tochikiston (1917-1924);
⦁ Az davrai tashkil yoftani CH.MSHS Tochikiston to tashkil yoftani CHSHS Tikiston (solhoi 1924-1929);
⦁ Az davrai tashkilyobii CHSHS Tochikiston to sokhibistiklol gardidani CHumkhurii Tochikiston (solhoi 1929-1991);
⦁ Az soli 1991 to davrai muosir, istikloliyati CHumkhurii Tochikiston.
Ba tamomi makhdudiyatho va norasogiho nigoh nakarda taqsimoti milli – markazii Osiyoi Miyona dar hayoti siyosii khalqi tochik digargunii kulliro ba vuchud ovard. Tochikon pas az hazor soli parokanda shudani davlati Somoniyon tavonistand, ki sokhibi davlat shuda, nomi tochikro az nav ehyo kunand.
Taqsimoti milli-marzi ikhtilofhoi milliro az bayn burda, baroi rushdu inkishofi iqtisodiyot, farhang va bunyodi davlati milli zamina guzosht.
Dar barobari in dar guzaronidani taqsimoti milli- khududi ba kambudihoi chiddi roh doda shudand. Bo sababhoi gunogun aholi az rafti in voqeaho ogoh nashudand. Past budani satkhi madaniyati siyosati shakhrvandon, kamshumor budani shumorai ziyoiyon, faoliyati susti tashkilothoi khizbi ba taqsimot tasiri manfi rasondand. Amaliyoti panturkiston va on guruhe, ki ba onho tarafdori mekardand ba manfiathoi millii khalki tochik zarari kalon rasond.

Dar boramon

Инчунин кобед

jubron-xalil

Jubron Halil Jubron

JUBRON HALIL JUBRON yake az  navisandagoni ovozadori arab buda,  soli 1883 dar dehai Bashrai Lubnon  …

222222222222222