Дар фарханги исломй баргузории намози ид ахамияти баланди
тарбиявй ва чойгохи хоси ичтимой дорад ва он аз боазаматтарин ша-
оири фархангй-ибодатии дини мубини Ислом ба шумор меравад. Би-
нобар ин, Расули Худо (с) барои баргузории намозхои ид хамеша фа-
зои кушод ва макони бопахноеро ир аз масчид дар дохил ва ё гушаи
шахр интихоб мекард ва тамоми мардум – хурду бузург ва марду зан-
ро ба тамошо ва хузури дар он даъват мекард. Он мавзееро, ки намози
ид дар он дар дохил ва ё гушаи шахр баргузор мешуд, мусалло (намоз-
гох,) мегуфтанд. Паёмбари акрам (с) намозхои идро дар макони кушо-
дае, ки дар назди гуристони Бакеъ вокеъ буд ва ё дар мусаллои шахри
Мадина, ки дар назди хавлии Касир ибни Салт вокеъ буд, баргузор
мекард.
Ин дар холате буд, ки барояшон узре пеш намеомад, зеро хамчу-
нин ривоят шудааст, ки: «(Боре) дар замони Расули Худо (с) дар рузи
-آ
Факехони киром аз мачмуи ривоятхо ва осоре, ки дар ин бора со-
бит шудаанд, ба ин натичаи фикхй расидаанд, ки агар мардум имкони
хуруч ба берун ва ё гушаи шахр ба намозгохи умумиро дошта бошанд,
пас бехтар аст, ки намозхои идро дар он чо (намозгох) баргузор намо-
янд, вале дар сурати пеш омадани узре, ба монанди борони сахт ва ё
мушкилоти дигаре, ба монанди тавсеаи шахрхо, издихоми сайри хара-
кати мошинхо ва ира, ки баромади мардумро ба беруни шахр ба гу-
нае мушкил намуда, метавонанд намозро дар масчидхои шахр баргу-
зор намоянд.
Аз Уммиатия (р) ривоят шудааст, ки «дар рузхои ид ба хуруч ба суи
намозгох амр мешудем ва хатто духтарони бикрро аз зери чодар ва за-
нони дар холи хайзро хамрохи худ ба он цо мебурдем, то баракат ва по-
кии он рузро дарёбанб. О٠Н1Х؛О дар пушти мардуми намозгузор (берун аз
доираи баргузории намоз) меистоданд ва хамрохи онхо такбир мегуф-
танд ва дуъо мекарданд». Аз Уммиатия (р) боз ривоят шудааст, ки
Расули Худо (с) фармуд: «Чавонзанхо ва духтарони чадарнишин ва за-
1Н10Н1и дар хайз аз Н1ОН1И дар
баргузории намоз берун истанд ва хайр ва дуъои муъминонро дарё-
банд…» .228
Расули Худо (с) бо хузури занон дар намозгох ва шунидани хут-
бахои умумй иктифо намекард, балки барои баланд бардоштани сатхи
маърифати динй ва панду андарзи онхо пас аз поёни хутба ба назди
онхо меомад ва барояшон суханронии махсусе эрод мекард. Аз Чобир
ибни Абдуллох (р) ривоят шудааст, ки: «Паёмбар (с) рузи иди Фитр
бархост ва намоз (-и ид)-ро гузорид ва пас аз он хутба хонд. Вацте фо-
риг шу?д>, фуруд омад ва ба назди занонрафт ва о٠нх،о٠ро пагнд дод…».
Шоёни зикр аст, ки ин ду ид ба чои тамоми идхо, чашнхо, ёдвора-
хо ва муносибатхои фароаие, ки мардум дар даврони чохилият дош-
танд, аз суи Худованд ба мусалмонон эхдо гардидаанд. Ривоят шуда-
аст, ки «Расули Худо (с) вакте ба Мадина омад, мардуми он Ч0 ду рузи
хуизию бози ва иду доитганб. Пурсид: И[нх،о чй рузеанд? Гуф-
танд: Дар замони дар ин ду руз бозию ху? мекардем. Рассули
Худо (с) фармуд: Худованд онхоро барои шумо ба ду рузи бехтаре – ру-
зи (иди) Азхо ва рузи (иди) Фитр – табдил намуд».230
Инчунин кобед
Сохти гуруххои хурд
Зери мафхуми сохти гурухи хурд, сохт ва хусусиятхои мавчудаи му- носибатхои байнихамдигарии аъзо- ёни он …