Toj.su
Кабули карор мархилаи хотимавии менечменти инноватсиони махсуб мешавад. Новобаста аз ахамияти мухими бештар вазифахои менечмент, махз карорхо корхонаро ба натичахои мусби ё манфи оварда мерасонанд.
Чараёни кабули карорхо аз менечмент пуррагии ахбор ва сохибихтиёрии комили менечерро талаб намуда, бо кабули таваккал бе ухдадорихо тавсиф дода мешавад.
Аз баски фаъолияти илми ва инноватсиони чараёни эчоди мебошад ба он кабули карорхои беихтиёрона(интуитиви), хос аст. Тасодуф нест, ки дар мамлакатхои тараккикардаи чахон кабули карори чараёни эчодиро бо категорияхои менечменти экзистенсили тавсиф медиханд.
Кисми назарраси карорхои олимон, ихтироъкорон ва менечерониинноватсиони бо чараёнхои амики фаросати асос ёфтаанд. Аммо кисми зиёди тадкикотчиён ба усулхои зерини коркарди акидахои илми диккат медиханд, ба монанди: «хучуми зехни», «чамъоварии нуктахои назар», «чамъи акидахои гайри одди», «намоиши» ва гайра.
Менечери навовар хангоми кабули карор оиди коркарди инноватсия бояд ба мукараркунии робитахои сабабу натичави ва хусусияти мантикии тадкикотхои ояндаи амали диккат дихад.
Дар чараёни фаъолияти илми барои менечери навовар масълаи гузоштан аз тахлили инноватсия ягонаю такрорнашаванда ба омузиши чараёнхои такроршавандаи кабули карорхои стандарти пайдо мешаванд. Ин вазъ тавассути доираи васеъи карорхои дар менечменти инноватсиони кабулшаванда тавсиф дода мешавад.
Карорхои идоракуни бояд бо усулхои илми, тахлили хаматарафа ва имконпазири интихоби асоснок карда шаванд. Одатан ба карорхои идоракуни чунин талаботхо гузошта мешаванд: самтноки, асосноки, сурогадори, вазифагузори, таъминоти захирахо ва гайра.
Банизомдарории карорхои идоракуни таснифилоихаро аз руи дарачахои менечмент, вазифахои идоракуни ва шаклу усулхои кабули карорхои пешбини менамояд. Аз руи дарачаи карорхои кабулшаванда ба стратеги, консептуали ва чори чудо мешавад. Карорхои консептуали ба тараккиёти ояндаи корхона, чустучуи хамкорон ва сармоягузорони стратеги, воридшавии корхона ба сохахо ва бозорхои нав дахл доранд. Карорхои чори бошанд аз чониби менечерони дарачахои миёна ва поёни кабул карда мешаванд.
Карорхои асоси дар доираи ваколатхои менечер кабул мегарданд, ки дар худуди вазифахои менечменти инноватсиони сурат мегиранд. Масалан, вазифаи банакшагирии лоихаи инноватсиони тахлил ва баходихии лоихаи пешниходшудаи навовари, тасдики чадвал ва таркиби корхо оиди амалисозии лоиха, хисобкунии харочоти лоиха, муайянкунии таъминотчиён ва ичрокунандагон, банакшагирии молиякунони лоиха ва кабули накшаи амали гардонии лоихаро дар бар мегирад.
Мархилахои кабули карор бо пайдархамии кадамхои бо хам алокаманд, истифодаи пурраи тамоми ахбор асос ёфта ба баходихии номуайяни ва таваккал диккат дода мешавад. Хангоми кабули карорхо ба махдудиятхои захирави, ахбори, рафтори ва заминави такя кардан лозим аст.
Чараёни бештар пахншудаи кабули карорхо накшаи панчзинагии он ба хисоб меравад, ки чунинаст: 1) санчиши масъала; 2 ) коркарди нишондихандахо; 3) ошкорсозии имкониятхо; 4) баходихии киёсии имкониятхо; 5) интихоби нихои.
Намуд ва тарххои карорхои кабулшаванда хархела мебошанд. Хамин тавр ба намудхои карорхои беихтиёрона (интуитиви), навчуёна (эвристики) ва анъанавиро чудо менамоянд.
Аз руи дарачаи пахншави карорхои фарди, локали, такроршаванда, ояндабини, дурнамои ва чахони (глобали)-ро фарк мекунанд.
Аз руи дарачаи мураккабии чараён ва объектхои кабули карорхо бештар усул ва воситахои карор низ мураккаб мегарданд.
Бештар чунин усулхои пахнгардида махсуб мешаванд: омори риёзи, низарияи бозихо, назарияи эхтимолият, барномарезии хатти ва гайрихатти, тарххои таклиди (имитасиони), назарияи чадвалхо, хизматрасонии оммави, инчунин назарияи чустучуи ахбор, танзими худкори (автомати) ва гайра.
Намуд ва тарххои карорхои кабулшаванда дар менечменти инноватсиони аз даврахои хаётии инноватсия вобастаги доранд. Дар вобастаги ба хар як давраи хаётии инноватсия карорхои мувофик ба онхо кабул карда мешаванд:
- давраи тадкикот ва коркард;
- воридшави ба бозор;
- рушди инноватсия;
- таназзули инноватсия.
Масъалаи асосии менечменти инноватсиони аз таъмини эхтиёчоти чамъияти бо махсулоти инноватсиони ва таъмини мусоидати окилонаи байни шуъбахои корхона дар амалисозии фаъолияти инноватсиони иборат мебошад.
Шахсияти намоён дар фаъолияти инноватсиони корхона менечери навовар махсуб мешавад. Менечери навовар шахсест, ки кобилияти халли масълахои гайристандартии ташкилию техникиро дошта дар баробари он накшхои зеринро ичро менамояд:
- ихтирокорро, ки мушкилихои бо истифодабарии ихтироъ алокамандро бартараф месозад;
- сохибкорро, ки амалисозии акидаи бегонаро максад гузошта, баробари он сохиби патент мегардад;
- мушовири фаъолро, ки тафаккури чамъиятро ба истифодабарии инноватсия равона месозад.
Менечери навовар-ро халли мачмуи масъалахои зерин пеш меояд:
- муайянкунии максадхои идоракунии стратеги ва тараккиёти корхона;
- зохирсозии масъалахои бартариятнок, ахамиятноки ва пайдарпаи халли онхо;
- идоракунии тагйиротхо дар корхона;
- коркарди стратегияи тараккиёти корхона ва интихоби стратегияи инноватсиони муносиб;
- тайёрии низоми чорабинихо оиди коркард ва азхудкунии намудхои нави махсулот (дар доираи давраи хаётии махсулот);
- баходихии захирахои зарури ва чустучуи сарчашмахои таъмини онхо;
- таъмини назорати ичроиши вазифахои гузошташуда дар доираи фаъолияти инноватсиони;
- ояндабини хамчун пешбинии натичахои тараккиёти корхона, ки зери мусоидати омилхои дохилию беруни сурат мегиранд;
- такмилдихии низомии тамоми корхои корхона дар асоси истифодабарии усулхои муосир ва воситахои самараноки менечмент;
- тайёркунии саривактии навоварихои зарури;
- бехтарсози сохтори ташкили идоракунии корхона мувофики талаботхои тагйирёфта;
- муайянкуни ва комёбшавии амалии максадхое, ки ба манфиатхои корхона мувофик буда, аз талаботхои бозори истемолкунандагон бармеоянд.
Дар «менечменти инноватсиони» ба маънои васеъи ин истилох на танхо менечерони навовар, балки сохибкорон, ихтироъкорон, рохбарон, мутахассисон ва ичрокунандагон низ мавкеъи амалиро ишгол менамоянд. Тачрибаи фаъолияти инноватсиони як катор намудхои махсус ва накшахои навоварон, рохбарон ва ичрокунандагон коркард намудааст.
