Toj.su
Ислом дар озмоишгохдои тарбиявии худ на танҳо бо саркуб наму-
дани сифатҳои даррандахуй ва сарпуш гузоштан ба рӯи разоили ахло-
кӣ дар ботини инсон иктифо наменамояд ва бо ин рохи ҳалҳои мувак-
кати ва ба зохир сатхй хушнуд намегардад, балки бо чалб намудани
таваҷҷӯх,и ӯ ба ҳадаф ва мохияти ахкоми ибодй ва рукнҳои тарбиявии
худ мехоҳад дар ботини одамй ҳамон фитрати беолоиш, камолхоҳ ва
худоии ӯро ба ҳаракат ва пуёй дарбиоварад ва бо ба вучуд овардани
виҷдони имонй ва малакаи (неруи) худидоракунандаи дохилй ҳамеша
ӯро бар сохтани шахсият ва сарнавишти худ кодир ва мусаллат намояд.
Дар чунин ҳолат аст, ки рузадор дигар на танҳо аз хурдану нуши-
дан ва ҳамхобагй бо ҳамсараш рузона худдорй менамояд, балки аз бе-
ҳудагуию зиштсуханй, сару садоҳои беҷо ва тамоми аъмоли ҷохилона
худдорй меварзад. Аз ҷангу хусуматҳо, дурӯғу тухматзаниҳо, ғайбат-
куниҳо ва корҳои дигаре, ки бар хилофи мохияти руза ва ҷойгохи
шахси рузадоранд, ба куллй дурй меҷӯяд.
Паёмбар (с) рӯи ин нукта таъкид намуда, мефармояд: «Вацте касе
аз шумо рузадор бошад, уаргиз сухани беуудаву зишт нагуяд ва доду
фарёд накашад ва аз ахз намояд. Агар касе ба ӯ
дихад ё ба ситеза (Ч01؛Н1Ч؛ОЛ1) бархезаб, ба вай бигяд: Ман р а
дор ҳастам, ман рузадор ҳастам».
Он Ҳазрат (с) боз мефармояд: «Касе, ки аз гуфтори ботил (дуруг
ва бехуда) ва амали ба он даст ا Худо ба худдории
1. Пас аз тай намудани ин марҳалаҳои инсонсоз рузадор ба шах-
сияти нек ва хайрхохи чомеа табдил меёбад. Эҳсону некй, тоату ибо-
дат ва тамоми корҳои хайре, ки дар мохи Рамазон анҷом мегиранд, ба
хотири фазилате, ки ин мох, дар пешгохи Худованд дорад, аз корҳое,
ки дар моҳҳои дигар анҷом дода мешаванд, бартарй доранд. Паёмба-
ри Ислом (с) мефармояд: «Бехтарин ва дӯстдоштатарин амал, садакц
؛сон дар назди Худо он ас ки дар дахаи ахири мюх؛!،؟ ва
гирад…» .35
Дар ҳадиси дигаре омадааст, ки он Ҳазрат (с) пурсида шуд: Пас аз
Рамазон кадом руза афзал аст? Фармуд: «Рӯзаи мохи шаъбон, ки барои
(омодабош ва) бузургдошти мохи Рамазон анцом мегирад». Боз пурси-
да шуд: «Кадом садака афзал аст? Фармуд: «Садацае, ки дар мохи Ра-
мазон анцом гирад» .36
Ҳамчунин ривоят шудааст, ки Расули Худо (с) фармуд: «…Вацте
Худо барои бандае хайрро б؛ии؛ох؛а1д٠, ӯро ба амал гираб, пурсида шуб, ки
эй Расули Худо (с), ӯро чӣ гуна ба амал гирад? Фармуд: Уро пеш аз марг
ба агн١^с٠м1и амали солехе муваффақ ؛؛агрд>(٠на1д ва бар он қабз намк»яд>»>.37
Пас бояд шахси рузадор ҳам дуъо кунад, ки Худо ӯро ба анҷоми
амалҳои хайр муваффак гардонад ва ҳам дар анҷоми онҳо чидду чавд
намояд.
Расули Худо (с) дар мохи мубораки Рамазон беш аз дигар моҳҳо ба
бахшишу эҳсон мепардохт ва дар мохи Рамазон, вакте Ҷабраил (ъ) ба
назди он Ҳазрат (с) меомад, аз дигар рӯзҳо бештар некию эҳсон мекард.
2. Эхеи шабхои Рамазон: Паёмбар (с) мефармояд: «Ҳар касе дар
Рамазон бар асоси И1мюн ва ба умеди ачру с؛об ба Н1«мюз бархезаб,
гунохони пешини ӯ бахшуда шаванд».38
Дар ҳадиси дигаре мефармояд: «Қиёми шабро бар худ лозим биги-
ред. Он рафтори солехони пеш аз шумо аст ва он курбате ба сӯи Пар-
вардигоратон, поккунандаи саййиот (бадихо), боздорандаи аз гунох ва
дуркунандаи дарду беморӣ аз бадан мебошад».39 Ин ҳадис ҳарчанд қиё-
ми шабро ба таври умум баён медорад, вале хуб равшан аст, ки таъси-
ри он дар рухиёти инсон дар шабҳои мохи Рамазон ба маротиб беш-
тар аст.
3. Тиловати Қуръон: Расули Худо (с) дар мохи мубораки Рамазон
бештар ба тиловати Қуръон мепардохт. Ибни Аббос (р) дар бахше аз
хадисж. «РасулиХудо (с) босахотаринимардум буд» мефармоад.«^
ри Қуръон ба назди он Ҳазрат меомад».
Он Ҳазрат (с) мефармояд: «Рӯза ва Қуръон рӯзи циёмат ба шафо-
ати шахс (соуиби худ) бармехезанд. Рӯза мегӯяд: Парвардигоро! Рӯзҳо
ман аз хӯрдан (-у нӯшидан) ва (рафъи дигар) хостауояш монеъ мешу-
о аз؛1 далг, маро дар бораи ӯ шафеъ
х^об٠и ӯ монеъ мегардидам, ،ит٠ маро дар бораи ӯ б азир؛ Пас ҳар-
дуяшон барои вай шафеъ гадонида мешаванд».
4. Эътикоф: Аз Оиша (р) ривоят шудааст, ки: «Паёмбар (с) даҳ рӯ-
зи охири моуи Рамазонро эътикоф менишаст, то он ки Худо ӯро қабз
кард. Пас аз вай Х؛ низ он даҳ рӯзро эътикоф мге؛н1и1Ш1а1с-
танд».
5. Хаҷҷи умра: Дар мохи мубораки Рамазон ба зиёрати хонаи Ху-
до рафтан дар мукоиса ба моҳҳои дигар аҷру фазилати бештаре до-
рад. Расули Худо (с) мефармояд: «Умрае дар моҳи Рамазон баробари
уацце мебошад» . 3
6. Ифтор додани рузадорон: Хамчунин ифтор додани рузадорон
дар мохи Рамазон савоби зиёде дорад. Расули Худо (с) мефармояд:
«Касе рӯзадореро ифтор дад, барояш мисж Ш1«1Х^си рӯзадор ачр Х؛о>си1л
мешавад, бе он ки аз аҷру савоби рӯзадор чизе коста шавад».
Бандаи муъмин, умуман, бояд лаҳазоти босафо ва айёми бобара-
кати мохи Рамазонро ғанимат шуморад ва дар ҳар фурсати он кори
хайр ва пешрафтеро бар аъмоли худ биафзояд. Абдуллоҳ ибни Мас-
ъуд (р) дар бораи ғанимат донистани лаҳазоти нотакрори умр мефар-
мояд: «Бар чизе ба мисли он рузе, ки офтоб дар он гуруб намояд – аз
-0ضأ3 ,е дар он наафзояд؛؛ад ва бар амалам г-1г1؛€мӯҳлати ҳаётам кам гиа
мат нахурдаам». Марди солех, ва халифаи одил Умар ибни Абдулазиз
(р٦١ мефармояд’. «Шабу рӯз д٤1р ту амал мекунанд, пас ту низ
